Gidrogcnlangan yog‘lar. Surtma asosi bo‘lih faqat yumshoq surtmaga o‘xshash ashyolar xizmat qilishi mumkin. Bunga quyidagilar kiradi: 1. Salo‘as yoki gidroyog* - Adeps hydrogenisatum 2. 0‘simlik yog‘i - Axungiha vegctabilis (88-90) gidroyog4 va 10-12% o‘simlik moyidan iborat qotishma 3. Ko‘biy yog‘i - Adeps co‘positus (55% salo‘as, 30% o‘simlik moyi va 15% mol yog‘i, cho‘chqa yog‘i, kitning gidratlangan yog‘idan iborat qotishma).
0‘simlik moylari. Kungaboqar moyi (Oleum Hclianthi), shaftoli moyi (Oleum persicorum) va boshqa moylar mol yog‘i va mumga qo‘shimcha sifatida ishlatiladi. Buning natijasida xossasi bo‘yicha cho‘chqa yog‘iga yaqin bo‘lgan qotishma hosil bo‘ladi. Ishlatiladigan moylar kislota soni 2,25-2,5 dan oshmasligi kerak. Yog‘arning umumiy kamchilik to‘oni ularning havoda tez taxirlanib qolishidir, ayniqsa suvli sharoitda. Yog‘arning farmakologik indifferentligi ularning yangiligiga bog‘iq. Eskirgan yog‘ar teri va shilliq qavatni qitiqlaydi. Shuning uchun surtma asoslari bo‘lgan yog‘arni saqlashda chtiyotkorlik talab qilinadi. Ulardan tayyorlangan surtmalarning muddati belgilangan bo‘ladi. Surt- ma tarkibiga kiruvchi moddalar yog‘ kislotalari va yog‘arning aynigan mahsuloti (perckislar, ozonidlar) bilan ta'sirlashsa (ishqoriy ko‘ponentlar, og‘ir metall tuzlari va oksidlari), u holda yog‘ar asos sifatida yaroqsizdir. Yog‘arni oksidlanishdan saqlash uchun qator tabiiy va sintetik antioksidantlar qo‘laniladi. 0‘zida antioksidant saqlaydigan o‘simlik moylari ham bor. (Masalan: tokoferollar). Sintetik antioksidantlardan butiloksianizol (BOA) va butiloksitoluol (BOT) yuqori faol va fiziologik zararsizdir. lkkala modda ham hayvon yog‘arini turg‘unlashtirishda 0,02% konsentratsiyasigacha ishlatilishi mumkin. Hayvon va o‘simlik yog‘arida qancha ko‘p tokoferol saqlansa, ular shuncha oksidlanishga chidainli bo‘ladi. Yog‘arda ketadigan oksidlanish proscsslari perckis soni bilan aniqlanadi. Pcrekis soni bu pereoksidlarni parchalash uchun ketgan yodning protsent miqdoridir Yangi cho‘chqa va mol yog‘ining perekis soni 0,03% dan oshmaydi. Perekis soni 0,1 bo‘lishi chegara hisoblanadi. Undan oshsa cho‘chqa va mol yog‘i buzilgan hisoblanadi.
