O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi m. G. Umarxodjaeva, O. S. Umarov, D. A. Ismailov
Kompaniyaning dividendlar siyosatining asosiy turlari
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
3. Kompaniyaning dividendlar siyosatining asosiy turlari
Dividendlar siyosatining shakllanishiga yondashuvni aniqlash. Qo‗llaniladigan dividend siyosati turlari 1. Konservativ yondashuv 1 Qoldiq dividend to‗lov siyosati 2. Barqaror dividend to‗lov siyosati 3. O‗rtacha (kompromet) yondoshuv 4. Ayrim davrlar uchun ga oshdi bilan minimal barqaror dividend siyosati 5. Agressiv yondashuv 4 Barqaror dividendlar siyosati 6. Dividendlar miqdorini doimiy ravishda oshirish siyosati Qolgan dividendlarni to‗lash siyosati, dividendlarni to‗lash jamg‗armasi o‗zining moliyaviy resurslarini shakllantirish zaruriyati tug‗ilgandan keyin tashkil etilishini nazarda tutadi, bu kompaniyaning investitsiya imkoniyatlari to‗liq amalga oshirilishini ta‘minlaydi, foyda hisobiga qondiriladi. Agar mavjud investitsion loyihalar uchun ichki daromad darajasi (masalan, boshqa tanlangan kriter, masalan, moliyaviy rentabellik koeffitsienti) dan yuqori bo‗lsa, daromadning katta qismi kapitalning yuqori o‗sish sur‘atini ta‘minlaydigan bunday loyihalarni amalga oshirishga yo‗naltirilishi kerak (kelajakda olinadigan daromad) egalari. Ushbu turdagi siyosatning afzalligi korxonaning yuqori o‗sish sur‘atlarini ta‘minlash, uning moliyaviy barqarorligini oshirishdan iborat. Ushbu siyosatning nochorligi, dividendlarni to‗lash hajmining beqarorligi, kelgusi davrda ularning hajmini to‗liq öngörülememesi va yuqori investitsiya imkoniyati davrida to‗lovlarni rad qilishdir. Bu esa, aksiyalarning bozor narxining shakllanishiga salbiy ta‘sir ko‗rsatmoqda. 116 Bunday dividendlar siyosati, odatda, investitsion faoliyatning yuqori darajasi bilan bog‗liq bo‗lgan korxonaning hayot aylanish jarayonining dastlabki bosqichlarida qo‗llaniladi. Dividendlar to‗lovlarining barqaror miqdori siyosati uzoq muddatli o‗zgaruvchan so‗mmasini (inflyatsiyaning yuqori sur‘atlarda, dividend to‗lovlarining miqdori inflyatsiya indeksi bilan belgilanadi) to‗lashni nazarda tutadi. Ushbu siyosatning afzalligi uning ishonchliligi bo‗lib, u aksariyat holatlardan qat‘iy nazar, aksiyadorlar o‗rtasida mavjud bo‗lgan o‗zgaruvchan miqdordagi daromadlar hajmida ishonch hissi tug‗diradi, fond bozoridagi aksiyalar bahosining barqarorligini belgilaydi. Ushbu siyosatning nochorligi uning korxonaning moliyaviy natijalari bilan zaif munosabatlardir va shuning uchun noqulay sharoitlar va past daromadlar davrida investitsion faoliyat nolga kamaytirilishi mumkin. Ushbu salbiy oqibatlarni bartaraf etish uchun odatdagidek dividendlarni to‗lash odatda nisbatan past darajada belgilanadi, bu kabi dividendlar siyosatini konservativ sifatida ko‗rsatadi va kapital o‗sishining yetarli emasligi sababli korxona moliyaviy barqarorligining pasayishi xavfini kamaytiradi. Ba‘zi muddatlarda (yoki "qo‗shimcha dividendlar" siyosati) eng yuqori darajadagi dividendlar bo‗yicha mukofoti bilan eng ko‗p tanlangan turuvchi siyosat hisoblanadi. Uning ustunligi, kompaniyaning moliyaviy natijalari bilan yuqori darajada bog‗liqligi ta‘minlangan minimal miqdordagi dividendlarni kafolatli to‗lashdir, bu esa investitsiya faoliyatining darajasini kamaytirmasdan qulay iqtisodiy sharoitlarda dividendlar miqdorini oshirish imkonini beradi. Bunday dividendlar siyosati daromadlarni shakllantirish darajasida beqaror bo‗lgan korxonalarga katta ta‘sir ko‗rsatadi. Ushbu siyosatning asosiy kamchiliklari shundan iboratki, eng kam dividendlarni uzoq muddatga to‗lash bilan kompaniyaning aksiyalarining investitsion jozibadorligi kamayadi va ularning bozor qiymati mos ravishda tushadi. Dividendlarning barqaror darajasidagi siyosati daromad miqdori (daromad taqsimotining iste‘mol qilinadigan va kapitalizatsiyalangan qismiga nisbati) bo‗yicha uzoq muddatli tartibga solish bo‗yicha dividendlarni to‗lash nisbatlarini belgilashni nazarda tutadi. Ushbu siyosatning afzalligi uning shakllanishining soddaligi va hosil 117 bo‗lgan foyda hajmi bilan yaqin munosabatlardir. Shu bilan birga, uning asosiy kamchiliklari - bu hosil bo‗lgan foydaning beqarorligi bilan belgilanadigan, aksiyalar bo‗yicha dividend to‗lovlari hajmining beqarorligi. Bu beqarorlik alohida davrlardagi aksiyalarning bozor qiymatida keskin pasayishiga olib keladi, bu esa bunday siyosatni amalga oshirish jarayonida korxonaning bozor qiymatini maksimal darajada qisqartirishga to‗sqinlik qiladi (bu korxona xo‗jalik faoliyatiga yuqori darajadagi xavf tug‗diradi). Hatto yuqori darajadagi dividend to‗lovlari bilan ham, bunday siyosat, odatda, xavf tug‗diradigan investorlarni (aksiyadorlarni) jalb qilmaydi. Bu turdagi dividendlar siyosatini amalga oshirish uchun barqaror daromadli yetuk kompaniyalar faqatgina o‗zlari uchun imkon yaratadi; agar qor marjlari vaqt o‗tishi bilan sezilarli darajada farq qilsa, bu siyosat bankrotlikning yuqori xavfini keltirib chiqaradi. Ushbu siyosatning nochorligi uning korxonaning moliyaviy natijalari bilan zaif munosabatlardir va shuning uchun noqulay sharoitlar va past daromadlar davrida investitsion faoliyat nolga kamaytirilishi mumkin. Ushbu salbiy oqibatlarni bartaraf etish uchun odatdagidek dividendlarni to‗lash odatda nisbatan past darajada belgilanadi, bu kabi dividendlar siyosatini konservativ sifatida ko‗rsatadi va kapital o‗sishining yetarli emasligi sababli korxona moliyaviy barqarorligining pasayishi xavfini kamaytiradi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|