O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi m. G. Umarxodjaeva, O. S. Umarov, D. A. Ismailov

Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro`yxati: 
1. Zaynutdinov SH.N. Korporativ boshqaruv asoslari. O‗quv qo‗llanma. -T.: 
O‗zbekiston, 2008. – 260 b. 
2. Xodiev B.YU., Berkinov B.B. ―Korporativ boshqaruv va raqobatni 
rivojlantirish‖ O‗quv qo‗llanma. -T.: 2011 y. 
3. Steen Thomsen & Martin Conyon – Corporate Governance, mechanisms and 
systems. McGraw-Hill Higher Education UK, 2012 – 367pp. 
4. Bob Tricker – Corporate Governance, Principles, Policies and Practices, 3rd 
edition, Oxford online resources center, 2012 – 904pp. 
5.www.webofsciense.com - Xalqaro ilmiy maqolalar platformasi 
6. www.ziyonet.com –axborot-ta‘lim tarmog‗i

---

129 
8.DIVIDENDLAR SIYOSATI NAZARIYASI VA MODELLARI
1. Aksionerlik jamiyatlarida dividend siyosatni samarali tashkil etish 
masalalari
. 
Aksiyalar korporativ boshqaruvning paydo bo‗lishi uchun muhim moliya 
bazasining manbasi bo‗lib xizmat qiladilar. Korporativ boshqaruvdagi ularning 
manfaatlari dividend to‗lovlari vositasida foydalarning bir qismini olish yoki 
ularning korporatsiyadagi ulushlari bo‗lmish aksiyalarning qiymatlari oshishidan 
iboratdir. 
Umuman olganda, aksiyaga bo‗lgan mulk huquqi aksiyadorga mulkiy va 
nomulkiy harakterdagi huquqlar kompleksini beradi. Birinchi toifa huquqlarga 
dividend olish huquqi va jamiyat tugatilgan taqdirda uning mulkining bir qismini 
olish huquqi kiradi, ikkinchilarga - aksiyadorlarning umumiy yeg‗ilishida ovoz 
berish huquqi, axborot olishga bo‗lgan huquq va boshqalar kiradi. 
Bundan kelib chiqkan holda aytish mumkinki, aksiyadorning eng muhim mulk 
huquqi - bu dividend shaklida jamiyat foydasining bir qismini olish huquqidir. Lekin, 
real subyektiv huquq sifatida u faqatgina jamiyat sof foydaga ega bo‗lganida va 
dividendlar to‗lanishi haqida e‘lon qilganda, ya‘ni, dividend to‗lash haqida qaror 
qabo‗l qilgan taqdirdagina paydo bo‗ladi. 
Tadqiqotda dividendlarning asosiy huquqiy xususiyatlari o‗rganilib chiqildi. 
Dividendlarning huquqiy va iqtisodiy tabiati o‗rganildi, korporativ huquqning 
mazkur sohasidagi hozirgi va keyingi rivojlanishiga ta‘sir qiluvchi asosiy omillar 
aniqlandi. 
Dividend siyosati sohasidagi zamonaviy yondashuvlar sifatida shu narsa 
aniqlandiki, oxirgi un yillikda dividendlar roli oshib borishi kuzatilmoqda va ularni 
muntazam to‗lash amaliyoti namoyon bo‗lmokda. Ta‘kidlash zarurki, mazkur 
jarayonlar asosan iqtisodiy, siyosiy va tarixiy asosga egadir. 
Boshqa masalalar orasida dividendlarni to‗lashning maqsadga muvofiqligi va 
bunday qarorlarning korporativ muhitga ta‘siri o‗rganildi. 
Hozirgi sharoitlarda ketma-ketlikdagi va investorlarga tushunarli bo‗lgan 
dividend siyosati kompaniyaning uzoq muddatli moliyaviy o‗sishiga karatilgan 

---

130 
strategiyasining muhim elementi hisoblanadi. Dividendlarning miqdori va muntazam 
to‗lab turilishi - aksiyadorlik jamiyati organlari faoliyatining samaradorligini 
baholashning eng muhim mezonlari hisoblanadi. 
Dividend siyosatiga taalluqli bo‗lgan masalalar ko‗pincha majoritar va minoritar 
aksiyadorlarning manfaatlari o‗rtasidagi ziddiyatni tashkil etadi. Yirik aksiyadorlar 
uchun aksiyalar kompaniya ustidan nazorat olib borish uchun zarur bo‗lib, dividend 
daromadlari bunda unchalik ahamiyatli bo‗lmaydi. Minoritar aksiyadorlar esa aynan 
dividendlar olishdan manfaatdordirlar. Nazorat qiluvchi aksiyador odatda foydani uz 
biznesiga qayta sarmoyalashga intiladi va dividendlarni kamroq to‗lashga intiladi. 
Bunday sharoitlarda huquqiy tartibga solishning ahamiyati katta bo‗ladi, chunki 
bunday holatlarda shunday huquqiy mexanizmlar kerak bo‗ladiki, ular aksiyadorlar 
o‗rtasidagi ziddiyatni bartaraf eta olmasada, hech bo‗lmaganda ularning huquqiyligi 
ta‘minlab bera olishi kerak bo‗ladi. 
Ayni vaqtda shu narsani ham inobatga olish zarurki, dividend siyosati ko‗p 
jixatdan aksiyadorlik kapitalining to‗zilishi va joylashuviga ham boglikdir. 
O‗zbekiston Respublikasidagi ko‗pgina aksiyadorlik jamiyatlari «oyoqka turish» 
bosqichida bo‗lib, ishlab chiqarishni rivojlantirish va kengaytirish uchun investitsiya 
resurslarga muxtojdirlar. Shuning uchun ham tabiiyki, ularni dividend siyosatlarining 
asosiy yo‗nalishlaridan biri foydani moliyalashning aksiyadorlar o‗rtasida taqsimlab 
berishdan ustunroq qiyishidir. 
Shuning uchun bu masalada shunday kafolatlar yaratish kerakki, olingan foyda 
qayta sarmoyalashga karatilgan holda, aksiyadorlik jamiyatining tadbirkorlik 
faoliyatiga ta‘sir qila oladigan bo‗lishi kerak. 
Dividendlarning korporatsiya moliyasidagi roli va urnini ko‗rib chiqar ekanmiz, 
aksiyadorlik jamiyatlarida dividendlarning kafolatli to‗lanishini ta‘minlash uchun 
dividend fondini yaratish, korporatsiya moliyasning tizimini optimallashtirish, 
shuningdek dividendlarning shakllari, tuplanishi va sarflanishining oshkoralik 
rejimini shakllantirish masalalari ko‗rib chiqildi. Bunda, dividend fondi 
mablag‗larini, ular qisqa muddatli depozitlarda joylashtirilgunga qadar, ularni 
to‗plash maqsadlarida yoki korxonaning aylanma kapitalida foydalanish masalasi 

---

131 
ko‗rib chiqildi. 
Xalqaro amaliyotda, yurisdiksiyadan kelib chiqqan holda, aksiyalar xillariga 
ko‗ra egasi yozilgan va egasi yozilmagan aksiyalarga bo‗linsada, milliy AJ 
to‗g‗risidagi Qonunimiz faqatgina egasi yozilgan aksiyalarni emissiya qilish 
imkoniyatini nazarda tutadi. Aksiyadorlik jamiyatlarining faoliyatini tartibga 
solishning xalqaro huquqiy amaliyotiga ko‗ra, egasi yozilgan, ya‘ni, nominativ 
aksiyaning egasi bo‗lib ismi aksiyada yozilgan va jamiyat aksiyadorlari reestriga 
kiritilgan jismoniy va yuridik shaxs bo‗lishi mumkin. Egasi yozilmagan aksiyaning 
egasi uni ushlab turuvchi shaxs hisoblanadi. Egasi yozilmagan aksiyalar boshqa 
shaxslarning mulk huquqiga jamiyat aksiyadorlari reestriga kiritmasdan o‗tkazishi 
mumkin. 
Ayni vaqtda biz tomondan hozirgi sharoitlarda aksiyalarni xillarga ko‗ra bo‗lish 
ularning tabiati tufayli maqsadga muvofiq emasligi haqidagi tezis ilgari suriladi. 
Aksiyadorlarning huquq va majburiyatlari ularning aksiyaga bo‗lgan mulk huquqlari 
asosida kelib chiqishini va ko‗pgina korporativ harakatlar, ya‘ni aksiyadorlarning 
umumiy yeg‗ilishida ishtirok etish, dividendlarni to‗lash, ma‘lumotni oshkor qilish 
va boshqalar reestrdan kuchirma asosida olib borilishini inobatga olsak, aprior aksiya 
egasi yozilgan aksiya hisoblanadi. Egasi yozilmagan aksiyalar reestri olib 
borilmasligini inobatga olsak, egasi yozilmagan aksiyalar ularning egalarini 
jamiyatni boshqarish ishlarida katnashish huquqlarini cheklab qiyishini kurishimiz 
mumkin. Shuning uchun ham UzR AJ to‗grisidagi Qonunda faqatgina egasi yozilgan 
aksiyalar emissiya qilinishi mumkinligi to‗g‗risidagi talabning mavjudligini 
maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz. 
Aksiyalarning turlari (toifalari) bo‗yicha tasniflanishi to‗grisida gapirar ekanmiz, 
bunday tasniflanishga asos bo‗lib u yoki bu turdagi aksiya uning egasiga taqdim 
etadigan huquqlar yigindisi hisoblanadi. 
Oddiy aksiyalar uz egalariga ovoz berish huquqi bilan aksiyadorlarning umuiy 
yeg‗ilishida ishtirok etish huquqini, va shuningdek dividendlar olish huquqini, 
jamiyat tugatilayotganda esa - uning mulkining bir qismini olish huquqini beradilar. 
Imtiyozli aksiya uning egasiga miqdori oldindan belgilangan dividendni oldingi 

---

132 
navbatda olish huquqini beradi, va uning miqdori ma‘lum pul miqdorida yoki 
aksiyalarning nominal qiymatidan foizlarda belgilanadi, shuningdek, jamiyatning 
tugatilishida, aksiyalarning qoldiq qiymatining to‗lanishi huquqini oladilar. Undan 
tashqari, imtiyozli aksiyalar ularning egalariga ma‘lum dividendlarni jamiyat foydasi 
mavjud bo‗lishiga karamay olish huquqini beradilar. Bunda jamiyatning imtiyozli 
aksiyalari aksiyador-egalari, ba‘zi istisno holatlardan tashqari, aksiyadorlarning 
umumiy yeg‗ilishlarida ovoz berish huquqiga ega emasdirlar. 
Mazkur masalada, aksiyalari «ovoz beruvchi» aksiyalarga aylangan imtiyozli 
aksiyalar egalarining huquqlarining doirasi masalasida noaniqlik mavjuddir. 
Xususan, imtiyozli aksiyalar egalarining aksiyadorlik jamiyatini boshqarish bo‗yicha 
vakolatlarining aniq hajmi qonunchilikda belgilanmagan. 
Imtiyozli aksiyalar shuningdek konvertastiya qilinadigan bo‗lishi mumkin va bu 
ularning oddiy aksiyalarga yoki boshqa turdagi imtiyozli aksiyalarga aylantirilishi 
mumkinligida namoyon bo‗ladi. Imtiyozli aksiyalar, ular bo‗yicha to‗lanmagan yoki 
to‗liq to‗lanmagan dividendlar tuplansa va to‗lansa, ular kumulyativ bo‗lishi mumkin 
(kumulyativ imtiyozli aksiyalar). 
Ko‗rilayotgan tur aksiyaning alohida turi sifatida imtiyozli oddiy aksiyani 
ko‗rsatish lozimdir. Bunday aksiya oddiy aksiya hisoblansada, imtiyozli aksiyalar 
bo‗yicha dividendlar to‗langan taqdirda, u bo‗yicha belgilangan miqdordagi dividend 
to‗lanadi. Bir qator hollarda jaxon amaliyotida orqaga chakiriladigan imtiyozli aksiya 
kabi xodisani ham kuzatish mumkin. Bunday aksiya emitent kompaniya tomonidan, 
uz tashabbusi bilan, orqaga sotib olinishi va muomaladan olinishi mumkin. 
Shuningdek tadqiqot doirasida maydalangan aksiyalarning masalalari ko‗rib 
chiqilgan. Bunday aksiyalar egalariga mazkur turdagi (toifadagi) aksiya taqdim 
etadigan huquqlarni, aksiyaning tashkil etgan qismiga mutanosib hajmda taqdim 
etadilar. 
Xususan, ma‘lum bo‗ldiki, milliy AJ to‗g‗risidagi qonunda maydalangan 
aksiyaning tushunchasi ko‗rsatilmagan, shuningdek, ularning paydo bo‗lishi holatlari 
ham ko‗rsatilmagan bo‗lib, bizning fikrimizcha bunday huquqiy bo‗shliq to‗ldirilishi 
va zarur huquqiy tartibga solish choralari ko‗rilishi zarurdir. 

---

133 
Dividendlar tipologiyasi bevosita ko‗rib chiqilar ekan, to‗lanishining davrlariga 
karab ular yillik (yakuniy) va oralik (chorak, yarim yillik) dividendlarga bo‗linadi. 
Mazkur dividend to‗lash shakllari orasidagi fark faqatgina ularni to‗lashning 
davrlaridagina bo‗lmay, ularni to‗lash bo‗yicha qaror qabul qilinishi jarayonida 
hamdir. 
Xususan, oralik (chorak, yarim yillik) dividendlarni to‗lash to‗g‗risidagi, va 
shuningdek har bir aksiya turi bo‗yicha ularning miqdori va shaklini belgilash 
to‗g‗risidagi qaror jamiyatning kuzatuv kengashi tomonidan qabul qilinadi. Uz 
navbatida, yillik dividendlarni to‗lash, va har bir aksiya turi bo‗yicha ularning 
miqdorini va shaklini belgilash haqidagi qaror kuzatuv kengashining tavsiyasiga 
binoan aksiyadorlarning umumiy yeg‗ilishi tomonidan qabo‗l qilinadi. Bunda, yillik 
dividendlarning miqdori kuzatuv kengashi tomonidan tavsiya etilgan miqdordan 
yuqori va to‗langan oralik dividendlardan kichik bo‗lishi mumkin emas. Bizning 
fikrimizcha, bunday tartib aksiyadorlarning huquqlarini cheklab qo‗yadi, shuning 
uchun qonunchilikdan olib tashlanishi kerak. 
Shuningdek, aksiyadorlarning umumiy yeg‗ilishi aksiyalarning ma‘lum turlari 
bo‗yicha dividendlarni to‗lamaslik haqidagi, va shuningdek dividendlar miqdori 
ustavda belgilangan imtiyozli aksiyalar bo‗yicha dividendlarni to‗liq hajmda 
to‗lamaslik to‗grisida qaror qabo‗l qilishiga xaqliligi to‗g‗risidagi masala ko‗rib 
chiqildi. 
Aytib o‗tish kerakki, O‗zbekistonda agar dividendlarning to‗lanishi aksiyadorlik 
jamiyatining moliyaviy-xo‗jalik axvolining jiddiy yomonlashuviga olib kelishi 
mumkin bo‗lsa, dividendlarni to‗lashni cheklash to‗grisidagi talab mavjuddir. Lekin 
bunday talab faqat oralik dividendlar to‗lanishiga taalluqlidir. 
Shuningdek, aksiyadorlik jamiyati quyidagi hollarda aksiyalar bo‗yicha dividend 
to‗lash (e‘lon qilish) to‗grisidagi qaror qabo‗l qilishga xaqli emasdir: jamiyat ustav 
fondining to‗liq to‗languniga qadar; agar dividend to‗lash paytida u to‗lovga 
qobilyatsizlik (bankrotlik) alomatlariga javob bersa; agar jamiyat sof aktivlarining 
miqdori uning ustav fondining miqdoridan kamroq bo‗lsa. 
Ayni vaqtda qonunchilik foyda mavjud bo‗lganda dividend to‗lash to‗g‗risidagi 

---

134 
qaror qabo‗l qilishga cheklashlar urnatmaydi. Shuning uchun aksiyadorlik jamiyati 
mazkur mablag‗larni qayta sarmoyalashga, kapitalizatsiyani oshirishga, va 
boshqalarga karatishi mumkin. Shunday ekan, qonunchilik quyidagi tamoyilga 
asoslanadi: dividendlarni to‗lash aksiyadorlik jamiyatining majburiyati bo‗lmay 
huquqidir. Shuning uchun bu erda shartnomaviy munosabatlaridagi kabi, 
aksiyadorlarning dividend olish huquqi jamiyatning mazkur dividendlarni to‗lash 
majburiyatiga to‗gri keladi deyish noto‗gri bo‗ladi. 
O‗zbekistonda qonunchilik faqatgina e‘lon qilingan dividendlarni to‗lash 
talabini urnatadi. Dividendni to‗lash pul shaklida, va shuningdek to‗lovning boshqa 
vositalarida amalga oshirilishi mumkin. Dividendlar to‗lash manbai bo‗lib 
jamiyatning qiyi yil uchun sof foydasi hisoblanadi. Ma‘lum turdagi imtiyozli 
aksiyalar bo‗yicha dividendlar ular uchun maxsus mo‗jallangan jamiyat fondlari 
hisobidan to‗lanishi mumkin. 
Shunday qilib, qonunchilikni takomillashtirish sohasida astiyalarni va ular 
bo‗yicha to‗lanadigan dividendlarni xilma xillashtirishni rag‗batlantirish zarur deb 
hisoblaymiz. Bunda, mazkur toifa aksiyadorlar huquqlari aniq belgilanishi kerak deb 
uylaymiz, chunki faqat shunday qilibgina aksiyadorlar manfaatlari o‗rtasidagi 
to‗qnashuvning oldini olish mumkindir. 
Aksiyadorlarning huquqiy himoyasi borasidagi huquqiy reglamentastiya tizimi 
o‗zining umumiy harakterga ega bo‗lgan va ayniqsa, mazkur huquqni amalga 
oshirishning xususiyatini yoritmaydigan bir kator me‘yoriy huquqiy hujjatlar bilan 
aks ettirilgan. 
Bizga ko‗rinib turganidek, ushbu masalada asosiy tartibga solish vazifasi 
korporativ qonunchilikning turli huquq sohalaridan tarkib topganligidan kelib 
chiqkan holda, mavjud bo‗shliqlarni samarali to‗ldirish imkoniga ega bo‗lgan hamda 
egiluvchan qonunchilik tuzilmalaridan foydalangan holda o‗zgarayotgan iqtisodiy 
sharoitga tez ta‘sir qila oladigan lokal ichki korporativ hujjatlarga yuklatilishi lozim. 
Bundan tashqari, o‗tkazilgan tahlil shuni ko‗rsatib turibdiki, O‗zbekistonda ichki 
korporativ boshqaruv imtiyozlari to‗la hajmda amalga oshirilmayapti. 
Mazkur qayd qilinganlarning barchasini e‘tiborga olgan holda, «Dividend 

---

135 
siyosati to‗grisida»gi Nizomni ishlab chiqish tashabbusi kiritildi. Bizning fikrimizga 
ko‗ra, bu foydani taqsimlash sohasidagi aksiyadorlarning huquqlarini himoya qilish 
tizimini yangi sifatdagi darajaga olib chiqadi. Ushbu masalada milliy aksiyadorlik 
jamiyatlarining aksiyadorlar umumiy yeg‗ilishlarida «Dividend siyosati to‗grisida»gi 
Nizomni ishlab chiqish va qabul qilishini rag‗batlantirish muhim ahamiyatga egadir. 
Ayni paytda, korporativ munosabatlarda bu kabi amaliyotning keng 
qo‗llanilmayotganligini inobatga olib, loyihaviy namunaviy harakterga ega bo‗lgan 
va milliy aksiyadorlik jamiyatlariga uz faoliyatining o‗ziga xosligidan kelib chiqkan 
holda, sharoitlariga moslashtira oladigan «Dividend siyosati to‗grisida»gi 
Namunaviy nizomni ishlab chiqish maqsadga muvofiqdir. 
Ko‗rib to‗rganimizdek, mazkur nizom, aksiyadorlarga dividendlarni to‗lash 
hajmlarini aniqlash tamoyillarini tushunish imkonini beruvchi normalarni o‗z ichiga 
olgan bo‗lishi lozim. 
Kompaniyaning dividendlar siyosatini tartibga soluvchi hujjatlar bilan 
mustaxkamlangan me‘yorlarning mavjud bo‗lishi aksiyadorlarga bir marta qabo‗l 
qilingan qarorlar qayta ko‗rilmasligiga kafolat beradi. 
Ushbu tadqiqot doirasida aksiyadorlik jamiyatlari to‗g‗risidagi milliy 
qonunchilik talabini, korporativ boshqaruvning yuqori tamoyillarini hisobga olgan 
holda «Dividend siyosati to‗grisida»gi Namunaviy nizomning mualliflik loyihasi 
taqdim qilindi. 
Mazkur jarayonning iqtisodiy jixatlarini ham unutmaslik zarur. Chunki, 
korporativ boshqaruv tizimi rivojlangan davlatlarda majburlov mexanizmi aynan 
bozor qonunlariga asoslanadi va imkon qadar maksimal investitsion oqimlarni jalb 
qilishga intilish bilan ta‘minlanadi. Bu esa, dastlab mukammal tuzilgan dividend 
siyosati mavjudligi zarurligini nazarda tutadi. 
O‗zbekiston Respublikasi korporativ sektorining aksiyadorlik jamiyatlari 
dividend siyosatini huquqiy tartibga solishni yaxshilash qismini erkinlashtirishga 
qaratilgan va e‘lon qilingan kursini inobatga olgan holda, ayrim tartibga solish 
funksiyalarni davlat organlaridan olib, aksiyadorlarning o‗zini o‗zi boshqarish 
birlashmalariga o‗tkazishni ta‘minlash maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz. 

---

136 
Aksiyadorlarning dividend olishga bo‗lgan huquqini himoya qilishni huquqiy 
tartibga solish tizimini takomillashtirishda fond bozori rivojlangan davlatlarning 
tajribasini, ularni tegishli institutlarning huquqiy tartibga solishning umumtan 
olingan standartlariga yaqinlashtirish maqsadida, hisobga olish lozim. Shu o‗rinda, 
milliy iqtisodiy va huquqiy tizimlarning rivojlanish xususiyatlarini e‘tiborga olgan 
holda, boshqa huquqiy tizimlar yuridik elementlarining mehanik ko‗chishlariga yo‗l 
qo‗ymaslik lozim. 
Odatda, iqtisodiyoti kuchli rivojlangan davlatlarda aksiyadorlar boshqaruvning 
harakatlaridan norozi bo‗lgan taqdirda, uz aksiyalarini fond bozorlarida yoki 
manfaatdor investorlarga sotishi mumkin. Manfaatdor investor aksiyadordan 
aksiyalarning nazorat qiluvchi paketini sotib olishi va samarasiz boshqaruvni 
o‗zgartirishi mumkin. Shu sababli, menejerlar tegishli mulkdorlarning talablarini 
kondirish va uzoq muddatga ularning sodiqligini saqlab kolishdan manfaatdor 
bo‗ladi. 
Lekin, bizningcha, O‗zbekiston fond bozorining yuqori bo‗lmagan egiluvchan 
sharoitlaridagi boshlang‗ich bosqichda, aksiyadorlar tomonidan kompaniya 
aksiyalarini sotish muhim samara bermaydi. Chunki, milliy aksiyadorlik 
jamiyatlarining qimmatli qog‗ozlar bozorining yetarli darajada rivojlanmayotgan 
bosqichi bilan bir vaziyatda kapitallashuvi korporativ nazoratni ushbu mexanizmda 
to‗liq hajmda harakatlanish imkonini bermaydi. 
Ushbu pozitsiyani rivojlantiririshda shuni ta‘kidlashni istardikki, O‗zbekiston 
Respublikasidagi bozor munosabatlari shakllanishining mavjud sharoitida, korporativ 
munosabatlarning anglo-sakson tizimi o‗zining barcha obyektiv ustunliklarini 
hisobga olganda ham, qimmatli qog‗ozlar bozorini tartibga solishning milliy tizimi 
uchun makbo‗l emas. 
Shunga asoslangan holda, biz anglo-sakson korporativ huquqining huquqiy 
to‗zilmalarini amalga oshirish ixtiyoriy tusda bo‗lishi lozim degan qoidani ilgari 
suramiz. Chunki, milliy fond bozorining shakllanish va uning yuqori bo‗lmagan 
kapitallashuvi sharoitlarida ko‗pchilik tadbirlarning amalga oshirilishi qiyin, 
ko‗pchilik hollarda esa, umuman mumkin bo‗lmaydi. 

---

137 
Shunday qilib, aksiyadorlarning dividend olishga bo‗lgan huquqlarini himoya 
qilish sohasidagi O‗zbekiston Respublikasi qonunchiligining taraqqiyot istikbollariga 
nisbatan quyidagicha yondashuvni belgilash mumkin. 
Ushbu sohada qonunchilikni takomillashtirishning asosiy vazifasi, barcha 
aksiyadorlarning haqiqiy tengligini ta‘minlashdir. Aksiyadorlar haqiqiy tengligini 
ta‘minlash deganda, faqatgina bir turkumdagi aksiyalarning teng miqdoriga to‗gri 
keladigan huquqlarning tengligini emas, balki, aksiyadorlik jamiyatida ishtirok etish 
bilan boglik mulkiy manfaatlarning amalga oshirilish imkoniyatlari mavjudligini 
tushunish lozim. 
Shu urinda, shubxasiz, jamiyatdan olinadigan foydaning aksiyadorlarga tegishli 
bo‗lgan aksiyalarning nominal qiymatiga mutanosibligiga rioya qilinishini ta‘minlash 
zarur. 
Iqtisodiy va huquqiy asoslarning samarali uzaro harakatlanishi va uzviy 
boglanishi, 
O‗zbekiston Respublikasi aksiyadorlik jamiyatlarida dividend 
siyosatining funksional va qulay huquqiy rejimini yaratishga, shuningdek, 
davlatimizning korporativ sektorining rivojlanishiga imkon yaratishiga ishonch 
bildirishni istardik. 
Bo‗larning 
barchasi 
yakuniy 
hisobda 
kuchli 
milliy 
iqtisodiyotni 
shakllantirishda va O‗zbekiston aholisining yashash sharoitini yaxshilashda asosiy 
rol o‗ynaydi.