145
kabilar shular jumlasidandir. Janubiy Koreya urushdan keyingi iqtisodiyotini tiklash,
yangi yerlarni xususiylashtirish va tuzilmaviy qayta tiklash umummilliy favkuloddagi
dasturlar sifatida ma’lum.
60 yillar oxirida maqsadli va favkuloddadagi milliy dasturlar tajribalari bazasida
bir qator mamlakatlar umummilliy o‘rta muddatli dasturga o‘tishdi, xalq xo‘jaligida
muhim ko‘rsatkichlarga
erishildi, bu mamlakatlarga
Fransiya, Yaponiya,
Niderlandiya, Skandinaviya mamlakatlari, Janubiy Koreya kiradi. Yuqorida sanab
o‘tilgan mamlakatlardan tashqari Germaniya, Avstriya, Ispaniya, Finlyandiya,
Xindiston, Turkiya, Quvayt, bir qator Lotin Amerikasi davlatlarida umumiqtisodiy
o‘rta muddatli dasturlar kuchli rivojlanishga olib keldi.
Bozor iqtisodiyoti tayanchi, AQSHda – umummilliy dastur yo‘q, ammo
maqsadli va favkuloddagi dasturlar keng qo‘llaniladi. Alohida mamlakatlarda
dasturlashni davlat oldidagi iqtisodiy va ijtimoiy vaziyatga ko‘ra rivojlanish darajalari
turlicha bo‘lishi, masala harakteri va maosh tabiga bog‘liq bo‘ladi.
Iqtisodiy dasturlash subyektlari – dastur tuzishga javobgar, ularni uzluksiz
amalga oshirishni nazorat qiluvchi davlat organlaridir. Dastur maxsus davlat organi
tomonidan ishlab chiqiladi, agar u bo‘lmasa unda iqtisodiyot vazirligi va Moliya
vazirligi yoki maxsus vazirliklar o‘rtasidagi organda amalga oshiriladi. Buning uchun
iqtisodiyot vazirligi qoida bo‘yicha loyihani o‘zi tayyorlaydi, alohida tadbirlarni
ketma – ketli, muddatli, maqsadli amalga oshirishda ierarxiyani tashkil ettiradi,
bajarishga javobgarlik beruvchi bosqich deb ataladi. Moliya vazirligi dasturni
moliyalashtirish rejasini ishlab chiqadi. Dasturni ishlab chiqishda Markaziy bank,
tadbirkorlar uyushmasi, savdo va sanoat palatalari, kasaba uyushmalari vakillari keng
jalb qilinib, har xil komissiya va ekspertlar uyushmasi tuziladi. Dastur va moliyaviy
reja har yili parlament tomonidan tasdiqlanadi, shu bilan birga yil davomida ularni
bajarilishi hisobotlari eshitilib turiladi.
Dostları ilə paylaş: