141
Yozma nutqdagi kamchiliklar
O‘qishdagi kamchiliklar quyidagilarga bo‘linadi
Aleksiya (grekcha
a-inkor qilish, yo‘q,
lego - o‘qimoq) ata-
malari bilan yuritiladi.
Yozuvdagi
kamchiliklar-disgrafiya, ko‘p hollarda o‘qishdagi
kamchiliklar-disleksiyalar bilan birga kuzatiladi.
Disleksiyaning
alohida o‘zi mustaqil nutq nuqsoni sifatida kamdan-kam uchraydi.
Disleksiya (grekcha
dis-buzilish,
lego-o‘qiyman) disleksiya-
ning belgilari:
– almashtirib o‘qish; harflarni bo‘g‘inlarga biriktira olmaslik.
– harf va bo‘g‘inlarni qayta-qayta takrorlash, tushirib ketish, o‘rni-
ni almashtirish natijasida ma’noni tushunmay, noto‘g‘ri sekin o‘qish.
– so‘z
qismlarini, bo‘g‘inlarni, qo‘shimchalarni boshqa harf,
bo‘g‘in yoki so‘zlar bilan almashtirish.
–
tinish belgilari, pauzalarga rioya qilmaslik, so‘z o‘rtasida
to‘xtab,
pauzalar qilib, birinchi so‘zning ikkinchi qismini keyingi
so‘zning birinchi qismi bilan o‘qib ketish.
Yozishdagi kamchiliklar
Yozma nutq fikrlarimizda ixtiyoriy
ifodalab berishning eng
qulay vositasidir. Yozma nutqni o‘qish hamda yozish jarayonlari
tashkil etadi.Yozma nutqni tushunish
uchun maxsus tartibdagi
ta’limni olmoq, ya’ni savodli bo‘lmoq zarur.Yozma nutq og‘zaki
nutq asosida shakllanadi.
Yozma nutq mexanizmlari murakkab bo‘lganligi tufayli uni
shakllantirib borishda turli xil qiyinchiliklar kuzatilib turadi.
Yozma nutqdagi kamchiliklarni olimlardan M.E.Xvatsev,
R.E.Levina, F.A.Rau, S.S.Lyapidevskiy, L.F.Spirova, N.A.Nika-
shina, O.A.Tokareva,
O.V.Pravdina, V.G.Petrova, V.V.Voronkova, A.V.Yastrebova,
G.A. Kashe va boshqalar har tomonlama o‘rganib, bularni og‘zaki
nutq va fonematik eshitishdagi kamchiliklardan
kelib chiqadigan
nuqsonlar deb hisoblaydilar. Yozma nutqdagi nuqsonlar harflar
shaklini noto‘g‘ri idrok etishga aloqador bo‘lishi ham mumkin.
142
Bunda bola yozilishi jihatidan o‘xshash
harflarni, ularning ele-
mentlarini adashtirib yuboradi.
Logopediyada yozma nutqdagi nuqsonlar
Dostları ilə paylaş: 
