O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug`bek nomidagi

 
2.3. O‟simliklarning viruslar bilan kasallish darajasini Vlasov usulida 
aniqlash
O‗simliklarning kasallanish darajasini aniqlash uchun 1ga maydondan 
dioganaliga bir-biri bilan kesishadigan chiziq bo‗ylab 20 ta 1m
2
dan maydonchalar 
belgilanib olinib, ulardagi o‗simliklar tekshirib chiqiladi va kasallanish darajasi 
Yu.I. Vlasov usulida, ya‘ni quyidagi formula asosida hisoblandi. 
P = 
N
n 100

 
Formuladagi: P – kasallanish darajasi (%);
n - kasal o‗simliklar soni; 
N- umumiy tekshirilgan o‗simliklar sonini anglatadi 
Umuman olganda, bu usul o'zining tezkorligi, sezgirligi va bir vaqtning 
o'zida bir qancha namunani aniqlay olish va fitopatogen viruslarni bir-biridan 
ajratib olish kabi afzalliklarga ega [1]. 
2.4. KXV ajratish va aralash infeksiyadan biologik tozalash 
Buning uchun tabiiy holda viruslar bilan kasallangan kartoshka o‘simligidan 
barg namunasi olinib, yuqorida keltirilgandek yuqumli shira tayyorlab olindi. 
Boshqa zamburug‘, bakteriya kabi mikroorganizmlardan tozalab olish uchun ushbu 

---

3 3
tayyorlangan shira 3000 ay/daq.da 10 daqiqa sentrifuga qilinib, cho‘kma usti 
suyuqligi quyib olindi. Tayyor bo‘lgan yuqumli shira differensiator o‘simlik 
bo‘lgan Gomphrena globosa o‘simligiga mexanik usulda yuqtirildi va alomatlar 
paydo bo‘lguncha nazorat qilib borildi. 5-6 kunlik kuzatishlardan so‘ng o‘simlik 
bargida qizil haqali nekrozlar qirqib olinib, chinni havonchaga solindi va 0,02M-li 
fosfat bufferi bilan yaxshilab ezildi hamda hosil bo‘lgan gomogenet kartoshka
X-virusining to‘plovchisi bo‘lgan Datura stramonium o‘simligiga mexanik usulda 
yuqtirildi va alomatlar paydo bo‘lguncha kuzatib borildi. Bu aralash infeksiyadan 
biologik usulda tozalangan KXV bo‘lib, bu o‘simlikdan virusli namunalar alohida-
alohida polietilen qopchalarga 200 g dan qilinib muzlatib qo‘yildi va bu 
namunalardan keying tadqiqotlarda preparatriv tozalash uchun foydalanildi.

---

3 4