O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti



Yüklə 0,92 Mb.
səhifə60/178
tarix25.12.2023
ölçüsü0,92 Mb.
#194299
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   178
Abstrakt algebra-fayllar.org

3.1.2-misol. Tartibi 8 ga teng bo‘lgan ixtiyoriy abel gruppasi Z8, Z4 ⊕ Z2 va
Z2 ⊕ Z2 ⊕ Z2 gruppalardan biriga izomorf bo‘ladi.
Haqiqatdan ham, agar G gruppada ord(a) = 8 bo‘lgan element mavjud bo‘lsa, u holda G ∼= Z8. Agar G gruppaning barcha elementlari uchun ord(a) < 8 bo‘lsa, u
holda uning noldan farqli elementlari tartibi 4 yoki 2 ga teng bo‘ladi. Gruppaning tartibi 4 ga teng elementi mavjud bo‘lsa, u holda ushbu a ∈ G element tartibi eng katta bo‘lgan element bo‘lib, G = ⟨a⟩ ⊕ B bo‘ladi, ya’ni G ∼= Z4 ⊕ Z2. Agar
G gruppaning noldan farqli barcha elementlari uchun ord(a) = 2 bo‘lsa, u holda ixtiyoriy a ∈ G, a /= 0 element uchun G = ⟨a⟩⊕B bo‘lib, |B| = 4 bo‘lganligi uchun o‘z navbatida B qism gruppa ham B = C ⊕ D yoyilmaga ega bo‘ladi. Demak,
G ∼= Z2 ⊕ Z2 ⊕ Z2.

ni


Shunday qilib, tartibi pn ga teng bo‘lgan abel gruppasi G = G1 ⊕ G2 ⊕ · · · ⊕ Gk kabi tartibi p ga teng bo‘lgan siklik gruppalarning to‘g‘ri yig‘indisi shaklida ifodalanar ekan. Agar |Gi| = ni sonlari uchun n1 ≤ n2 ≤ · · · ≤ nk bo‘lsa, u holda n1, n2, . . . , nk sonlari G gruppaning invariantlari deb ataladi. Yig‘indisi n ga teng bo‘lgan turli n1, n2, . . . , nk invariantlarga turli abel gruppalari mos keladi. Demak, tartibi pn ga teng bo‘lgan abel gruppalarining soni, turli invariantlarning soniga teng. Boshqacha qilib aytganda, tartibi pn ga teng bo‘lgan abel gruppalarining soni n sonini n1 ≤ n2 ≤ · · · ≤ nk sonlarining yig‘indisi ko‘rinishida n = n1 + n2 +
· · · + nk kabi ifodalashlar soniga teng.
Yuqoridagi teorema va lemmalardan foydalanib, chekli abel gruppalarining tuzilishi va tasnifi haqida to‘liq ma’lumot beruvchi teoremani keltiramiz.

Yüklə 0,92 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   178




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin