haqida nimalar bilasiz? Oybek yetuk prozaik edi. Uning qator romanlari, ko’plab qissalari o’zbek
nasri rivojiga sezilarli ta’sir ko’rsatgan. “Qutlug’ qon” romani alohida ahamiyatga
ega asardir. Adib bu asarni yozishga qatag’on avj olgan mash’um 1937-yillarda
kirishgan edi. Bu haqda adibning turmush o’rtog’i Zarifaxonim Saidnosirova
shunday yozadi: “… Oybek butun yoz ichi bog’dan chiqmay ijod qildi, u buyuk iroda egasi edi. Shuning uchun ham u o’ta tahlikali va fojiali kunlarda, g’urbat yutib kechirilgan hayotda “Qutlug’ qon”day go’zal va o’lmas asarni yaratdi”. Tahlikali vaziyatda bo’lishiga qaramay, roman ilhom og’ushida shiddat bilan
yozilgan. Buni adabiyotshunos olim Homil Yoqubov keyinchalik: “Oybek shu qadar qizg’in ilhom bilan qalam tebratdiki, olti oy badalida milliy ozodlik harakatida mehnatkash xalq ongining munavvarlashishini tasvirlagan, badiiy jihatdan yuksak asar “Qutlug’ qon”ni yozib tugatdi”, - deb eslaydi. Ehtimol, adib
hayotdagi adolatsizlikni, zulm-zo’rlikni ko’rmaslik, undan o’zini chalg’itish uchun
butun e’tiborini romanga qaratgandir.
Oybek 1939-yilda asarni yozuvchilar uyushmasida muhokama qildirdi.
Muhokama chog’ida ayrim kishilar adibni asarga inqilobchi kuchlarni, rus
vakillarini kiritmaganlikda aybladilar. Shundan so’ng Petrov obrazini kiritishga
majbur bo’ladi.
150. ”… odam bo’lmoqchi esang, onang zoriga quloq solma!” Ushbu fikrlar
Oybekning “ Qutlug’ qon” romanidagi qaysi qahramon tomonidan kimga qarata
aytilgan ?
Mirzakarimboy obrazi romanda juda aqlli, ehtiyotkor va tadbirkor odam
sifatida tasvirlangan. U pulni qanday topish va qanday ushlash kerakligini juda
yaxshi biladi. Yo’lchi ro’zg’ordan siqilgan onasiga yuborish uchun pul
so’raganida, Mirzakarimboy ancha vaqt davom etgan jimlikni buzib, deydi:
“ – Xotin zotining aqli qisqaligi hammaga ma’lum narsa. Onangning ham aqli komil deb bo’lmaydi, jiyan. San yuborgan pulning mazasiga tushundimi – bo’ldi, haftada, oyda pul so’rayveradi. Yaxshi yegusi, yaxshi ichgusi keladi… Xullasi kalom, sabrni, qanoatni unutadi. Gapimga kirsang, odam bo’lmoqchi esang, onang zoriga quloq solma! ”.
