O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi namangan davlat universiteti pedagogika va psixologiya kaferdrasi

5-Mavzu: A.Adlerning individual psixologiyasi 

Reja: 
1.Individning psixik hayotining asosi sifatida teleologik determinatsiya tamoyili. 
2. A.Adlerning nazariyasida ijtimoiy mayl konsepsiyasi.
3.Hukmronlikka ishtiyoq, ustunlik, mukammallik. 4.Hayotiy reja va yolg‗on 
maqsadlar tushunchasi.
Tayanch so‘z va iboralar:

6-mavzu: K.Yungning analitik psixologiaysi 

Reja:
1.K.Yungning analitik psixologiyasini umumiy tavsifnomasi.

2.K.Yung bo‗yicha psixika tuzilishi.
3.Jamoaviy ongsizlik individ psixik hayotining asosi sifatida. 
4. K.Yung bo‗yicha shaxs rivojlanishi.
Tayanch so‘z va iboralar:
K.G.Yung
psixoanalizni 
qayta
ishlab

chiqishi

natijasida 
psixologiya,
falsafa, astrologiya, arxeologiya, mifologiya, teologiya va adabiyot kabi 

---

47
bilimlar sohasiga doir murakkab g‘oyalar kompleksi vujudga keldi. SHu 

bois Yung nazariyasi anglanilishi eng murakkab bo‘lgan psixologik nazariya

hisoblanadi.
Yung qarashiga binoan ―ruh‖ (Yung nazariyasida mazkur termin shaxs
tushunchasiga 
monand)
uch

alohida,

biroq o‘zaro ta‘sirga kiruvchi 
tuzilmalardan tashkil topgan. Bular: ego, shaxsiy g‘ayrishuuriy va jamoaviy
g‘ayrishuuriy 
(Jung,
1931/1969). 


Ego 
ong

doirasi
markazi

hisoblanadi.
U
o‘zimizning 

bir
butunligimiz, 

barqarorligimiz,
o‘zimizni 
insonday
idrok

etishimizni

ta‘minlaydigan o‘y-fikrlar, xotiralar, kechinma va sezgilarimizni qamrab 
oladigan ―psyche‖dir. Ego o‘zligimizni anglash asosidir, u tufayli
kundalik ongli faoliyatimiz natijalarini ko‘ra olamiz. 
SHaxsiy g‘ayrishuuriylik qachonlardir anglangan, hozirda bosilgan
yoki unutilgan xotira va ziddiyatlardan tashkil topgan. Ularga ongda namoyon 
bo‘lish uchun zaruriy yorqinlik yetmaydigan hissiy ta‘sirotlar taalluqli.
Ushbu jihatdan Yung kontseptsiyasi Freyd kontseptsiyasiga monand. Biroq Yung 
shaxsiy g‘ayrishuuriylik sirasiga individuum o‘zining o‘tmish shaxsiy
tajribasi, urug‘-aymog‘i yoki nasliy tajribasidan kelib chiqqan emotsional 
shiddatga
ega

o‘y-fikrlar,

tuyg‘ular 
va
xotiralarni 

qamrab
olgan

komplekslarga ega ekanligini alohida ta‘kidlaydi (Jung, 1921/1973).
Yung

tasavvurlariga

binoan,

oddiy
mavzular 

atrofida
yig‘ilgan 
mazkur
komplekslar 

individuum

xulq-atvoriga 
yetarlicha kuchli ta‘sir
o‘tkazishi mumkin. 
Masalan, hokimiyat kompleksiga ega odam hokimiyat mavzusi bilan
to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki ramziy ma‘noda bog‘liq faoliyatga o‘zining psixik 
energiyasini ko‘p sarflashi mumkin. Qachonlardir shakllangan komplekslar
inson

xulq
va

dunyoni
anglashiga 
ta‘sir
ko‘rsata 

boshlaydi.

SHaxsiy g‘ayrishuuriylik har birimizda o‘ziga xos, anglash imkoniyati 
mavjud deb ta‘kidlar edi Yung. Pirovardda kompleksning barcha unsurlari
yoki uning o‘zi to‘la anglanilishi va individuum hayotiga kuchli ta‘sir ko‘rsatishi 

---

48
mumkin. 

Va, nihoyat, Yung jamoaviy g‘ayrishuuriylik deb nomlagan, shaxs

tuzilmasidagi tub qatlam 
mavjudligi to‘g‘risidagi fikrni ilgari surgan
(Jung, 1936/1969). Jamoa ongsizligi butun odamzot xotirasining yashirin 
izlarini qamrab oladi. Unda bizning umumiy emotsional o‘tmishimizning
natijasi bo‘lgan, odamzotning barchasiga umum o‘y-fikrlar, tuyg‘ular o‘z 
ifodasini
topgan.

Yungning

o‘zi

ta‘kidlaganidek,

―jamoaviy 
g‘ayrishuuriylikda har bir individuum miya tuzilmasida qayta jonlangan
insoniyat evolyutsiyasining barcha ma‘naviy merosi mavjud‖ (Campbell, 1971). 
Demakki, jamoaviy g‘ayrishuuriylik mazmuni irsiylik sabab barcha odamzot
uchun birdir. Jamoaviylik g‘ayrishuuriylik kontseptsiyasi Yung va Freyd 
o‘rtasidagi asosiy ziddiyat negizi bo‘lganligini alohida ta‘kidlash joiz.