O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi fani bo’yicha

10. Avtomobilning ko’ndalang tekislikdagi turg’unligi.
Ko’ndalang qiya tekislikda harakatlanayotgan avtomobil yoniga surilmasdan
yoki og’darilmasdan harakatlanishini ta’minlaydigan burchak
b
ni qiymati
avtomobilni ko’ndalang turg’unligini ifodalaydi.
Ko’ndalang qiyalikda harakatlanayotgan avtomobilga ta’sir etuvchi tashqi
kuchlar va reaktsiya kuchlari 12.3-rasmda tasvirlangan.

---

210
12.3.-rasm. Ko’ndalang qiya tekislikda

harakatlanayotgan avtomobilga ta’sir
etuvchi kuchlar
Bu yerda,
-
¢¢
¢ Z
Z ,
yon reaktsiya
kuchlari.
Avtomobilni tashqi g’ildiragiga
ta’sir etuvchi yo’lning reaktsiya
kuchi R
2
=0 ga teng bo’lganda va
og’irlik kuchining tashkil etuvchisi
b
Sin
Ga
Px
×
=
ni
ta’sirida
avtomobil 0
1
tayanch nuqta atrofida
ko’ndalanggiga
og’darilishi
mumkin.
Avtomobil
og’darilmasdan
harakatlanishi uchun kuchlardan 0
1
tayanch nuqtaga nisbatan olingan
momentlarning yig’indisi
å
= 0
01
М
ga teng bo’lishi lozim.
Muvozanat shartiga ko’ra
quyidagi tenglamani yozamiz:
0
5
,
0
=
×
×
×
-
×
×
b
b
Cos
Ga
B
h
Sin
Ga
M
bundan, qiyalik burchagi quyidagicha aniqlanadi:
M
h
B
tg
×
=
5
,
0
b
,
(12.3.)
bu yerda
-
B
orqa g’ildiraklar orasidagi masofa;
-
M
h
yo’l sathidan avtomobilni og’irlik markazigacha bo’lgan masofa.
Ko’ndalang qiyalikda harakatlanayotgan avtomobil yoniga surilmasdan
yoki og’darilmasdan harakatlanishi uchun qiyalik burchagining chegaralangan
qiymati avtomobil turlari bo’yicha quyidagicha belgilangan:
Yuk avtombillari uchun
[ ]
,
35
0
=
b
yengil avtomobillar uchun
[ ]
0
45
³
b