O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Hissiy irodaviy sohani diagnostika qilishga qaratilgan metodikalar

• “A.Assingerni agressiyani diagnostika qilish ” metodikasi

  
  

• Spilberger Xaninning “Havotrlanish darajasini aniqlash testi” metodikasi

  
  

• “Qobiliyatlarni aniqlash testi”

  
  

Qo’llaniladigan treninglar:

1. “Restorandagi tushlik”

   
   

2. “Sehrli qo’llar”

   
   

3. “Qor uyumi”

   
   

4. “Compliment yo’lagi”

   
   

5. “Dostlik orolchasi”

   
   

6. “Mevali salat”

   
   

7. “Aktiv molekulalar”

   
   

8. “Buzuq telefon”

   
   

9. “Liderni aniqlash”

   
   

10. “Mening sifatlarim”

    
    

11. “Ko’rinmas sovg’a”

    
    

12. “Issiq stul”

    
    

13. “Kecha, bugun,kelajak”

    
    

14. “Yo’l uchun chemodan”

    
    

15. “Mening kaftim”

    
    

Kunlar	Mashg’ulot turi	Ajratil-gan vaqt
Kutilayotgan natija
1-kun	TANISHUV “Qo’chqor boshi” ASOSIY QISM “Restorandagi tushlik” YAKUNIY QISM “Yashirin lider”	10 minut 10 minut 10 minut	Ishtirokchilarni “hozir va shu yerda” holatiga o’tkazish orqali ularni faolligini oshirish, pozitiv muhit, ijobiy emotsional kontaktni o’rnatishga erishish
2-kun	TANISHUV “Qor uyumi” ASOSIY QISM “Buzuq telefon” “Oila rasmi” YAKUNIY QISM “Kompliment yo’lagi”	10 minut 10 minut 10 minut	Ishtirokchilar o’rtasidagi o’zaro baryeerni yoqtishga harakat qilish, ijtimoiy munosabatlarga kirishishini ta’minlash, samimiylik muhitini yaratish
3-kun	TANISHUV “Mening sifatlarim” ASOSIY QISM “Kecha, bugun, kelajak” Sardor metodikasi YAKUNIY QISM “Yo’l uchun chemadan”	10 minut 10 minut 10 minut	Ishtirokchilarni o’z qobiliyatlarini imkoniyatlarini anglashga yordam berish, faolliklarini oshirish va bir-biriga bo’lgan emotsional munosabatlarni barqarorlashitirsh

3. 
   
   MASHG’ULOTLAR TAVSIFI
   

1. “Qo’chqor boshi”

   
   

O’yin qoidasi:
Bizni juda katta ish kutmoqda, shuning uchun tanishib bir birimizning ismlarimizni eslab qolishimiz kerak. treningda bizga real hayotda hech qachon ro’y bermaydigan imkoniyat beriladi, biz o’zimizga ism tanlashimiz mumkin. Sizga ism tanlash uchun 25 soniya vaqt beriladi. Trening davomida hamma sizga tanlagan ismingiz bilan murojaat qiladi.
Endi bir-birimiz bilan tanishib olsak. Buni hamma ismlarni yaxshilab esda saqlab qoladigan darajada qilsak. Buning uchun quyidagicha ish tutamiz: 1-ishtirokchi o’z ismini aytadi, 2-ishtirokchi o’zini va o’zidan oldingi ishtirokchini ismni aytadi. Uchinchi ishtirokchi esa 1-2 ishtirokchilar ismni ham qo’shib etadi. Bunda xotirani qay darajada rivojlanganligini ko’rish mumkin. Ismlar aytilishi oxirgi ishtirokchigacha davom etadi. Agar kimdir ishtirokchilar orasidan biror birini ismnini yodidan chiqarib qo’yishgan bo’lsa usha zaxoti boshiga qo’lini qo’yib “Qo’chqor boshi”deydi. Bunda ismlar ketma-ketligini sanayotgan ishtirokchi to’xtab qolgani va ismni eslay olmagani uchun o’zini “Qo’chqor boshi” deya ataydi.
Agar ismlarni eslash mobaynida “Qo’shqor boshi” atamasini 1 marta etsa, ya’ni ishtirokchilar orasidan faqatgina 1 ta ishtirokchi ismini ayta olmasa bunda o’yin yakunida – she’r ifodali yodlab berish; 2 marta ism aytishda to’xtab qolsa, qo’shiq kuylab berish talab etiladi

2. “Restorandagi tushlik”treningi

   
   

• “Ofitsant mening sho’rvamda pashsha bor ekan!”

  
  

Guruh ishtirokchilariga restoranda sodir bo’lgan konfliktli vaziyatda ishtirok etish taklif etiladi. har bir ishtirokchi quyida berilgan senariy bilan tanishib chiqishi taklif etiladi.

• Ikkita ishtirokchini hammaga ko’rinishi uchun turishi so’raladi

  
  

• Vaziyat ko’rsatilgandan so’ng, ishtirokchilarning so’ngra boshqa o’quvchilarning o’z kechinmalari tasavvurlari, fikrlarini mulohaza qilish kerak. Agar vaqt bemalol bo’lsa, mashqni boshqa o’quvchilar bilan ham takrorlash mumkin.

  
  

Iste’molchi- Siz begana davlatga sayohat qilmoqdasiz, bugun restoranda tushlik qilayotib, sho’rvaning ichida hasharotni bir qismiga o’xshash narsani ko’rib qoldingiz. Siz ofitsiantga shikoyat qildingiz, lekin u hasharot emas balki ziravor ekanligini tushuntirdi. Siz ko’nmadingiz va boshqaruvchi bilan gaplashishni xohladingiz. Mana boshqaruvchi sizni stolingiz yoniga keldi.

Hodim- Siz juda yaxshi restoran boshqaruvchisisiz. Narxlar juda baland ko’rinishi mumkin, lekin hizmat shunga yarasha.Sizning restoraningizni mavqeyi juda baland bo’lib, ko’plab horijliklarni o’ziga jalb qiladi. Bugun sizning restoraningizga horijlik odam keldi, unga ofitsantlardan biri shorva uzatdi va natijada ba’zi bir kelishmovchiliklar yuzaga keldi. Ofitsant sizni chaqirtishganini aytdi va siz stol oldiga ketyapsiz.

Tahlil:

1. Iste’molchi shikoyat qildimi? Buyurtmani bekor qildimi? Sho’rvaga pul to’lashdan bosh tortdimi?

   
   

2. Hodim muammoning mohiyatiga yetdimi? Chin dildan uzr so’radimi?

   
   

3. Tomonlar bir-birini tushunishdimi? Muammoni ikki tomonlama foyda bilan hal qila olishdimi ?

   
   

4. Iste’molchi o’z shikoyatini aniq va tushunarli aytib bera oldimi?

   
   

Ro’lli o’yinlar odamning o’zini madaniyatli tutishini ko’rsatish uchun ishlatilishi mumkin.

Yakunlash:
Hech kim horijlik bilan yuzaga kelgan muammoni eng yaxshi yechimini topa olmaydi, lekin ushbu rolli o’yinni muhokama qilish bunday vaziyatlarda qanday yo’l tutish mumkinligi haqida fikr beradi.

3. “Yashirin lider”

   
   

Bunda ishtirokchilar orasidan lider tayinlanib uning hatti harakatlari orqali, boshqa ishtirokchilar harakatlar ketma –ketligini bajaradilar. Mashg’ulotlar boshlanmasidan avval istalgan ishtirokchini tashqariga chiqib turishi so’araladi va u vaziyat yakuniga qadar xonaga kirib lider kim ekanligi va harakatlar ayanan kim tomonidan boshlanayotganini aniqlashi zarur hisoblanadi

4. “Qor uyumi”

   
   

Tanishuv jarayonida amalga oshirilinadigan mashg’ulotlardan biri bo’lib, bunda ishtirokchilar ismlar ketma-ketligini zanjir shakla bir biriniki takrorlab etgan holda amalga oshiradilar

5. “Buzuq telefon”

   
   

Shaxslar aro munosabatlarni yo’lga qo’yilishida yuzaga kelishi mumkin bo’lgan muammolar yuzaisdan mashg’ulot olib boriladi. Bunda ma’lumotlar izchilligi, bir shaxsdan ikkinchi bir shaxsga otishida o’zgarishlarga uchrashi kabi tomonlar o’rganiladi va ishtirokchilarda bilim, ko’nikma va malakalar shakllantiriladi.

6. “Oila rasmi”

   
   

O’smirlik vaqtidagi oilaviy munosabatlari tashxis qiladi. Bunda oilada ota ona va farznad o’rtasidagi munosabatlar qay tarzda shakllanganligini ko’rish mumkin. Ishtirokchilarga qogoz va turli xil rasm chiqishga mo’ljallangan predmetlar (qalam, boyoq, flomasterla) taqdim etiladi va uni rasm chiqish jarayonidagi faoliyati va yaratgan rasmi yuzasidan tahlil ishlari olib boriladi

7. “Mening sifatlarim”

   
   

Tanishuv qismda qo’llaniladigan mashg’ulotlardan biri bo’lib bunda ishtirokchilar ismnini etish bilan bir qatorda unga hos bo’lgan o’zi qadrlagan sifatlarini ham etib o’tishi so’raladi. Masalan: Nargiza “aqilli, zukko” singari…

8. “Kelajak algoritimini tuzish - Kecha, bugun,kelajak ” treningi

   
   

Mashg’ulotni o’tkazsih vaqti: 30 daqiqa

Ko’rsatma: Bunda ishtirokchilar bilan 10 yillik rejalar muhokama qilinadi. Kelajakda amalga oshirilishi mumkin bo’lgan ishlar ketma-ketligi tuziladi va bunda xozirdan qanday fundament qo’yish kerakligi oydinlashtiriladi. Buning uchun ishtirokchilarga maxsus jadval taqdim etiladi. Ular shu jadval asosida o’zlarining kelajakdagi faoliyatlari uchun rejalar tuzadilar va bu rejalarni amalga oshirilishida ular rioya qilishlari kerak bo’lgan shiorni shakllantirishga harakat qilishlari kerak.

9.