O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

16.4.3.Tarixiy geografik va o’lkashunoslik ekskursiyalari 
 
Tarixiy geografik o’lkashunoslik umumta’lim maktablarda, akademik litsey va 
kasb-hunar kollejlarida o’quvchilarni shaxs sifatida shakillanishida muhim rolь 

---

193 
o’ynaydi. O’lkashunoslik tadqiqotlarida o’quvchilar quyidagi faoliyatini amalga 
oshirishadi. 
O’lkashunoslik bilish faoliyati mazkur faoliyat davomida o’lkashunoslar o’lka 
to’g’risidagi alohida tarixiy vaqealar va ma’lumotlar xaqida bilimlarga ega 
bo’lishadi. 
Mazkur faoliyat ma’naviy yo’nalishiga ega va turli xil murakkablikka ega 
bo’lgan darajalardan iborat. Masalan, o’lka haqida oddiy bilimlardan tortib 
ekspeditsiyalardan olingan murakkab bilimlarga ega bo’ladilar. 
O’zgartiruvchi faoliyati. Mazkur faoliyat davomida amaliy-ma’naviy 
qadriyatlar barpo qilinadi (ko’rgazmalar, tarixiy o’lkashunoslik burchaklari, 
maktab muzeylari, memorial taxtalarni tashkil qilish). 
Qadriyatlarga yo’naltirilgan faoliyat ham asosan ma’naviy xususiyatga ega. 
mazkur faoliyat natijasida har qanday shaxs o’zi uchun va jamiyat uchun u yoki bu 
tarixiy ma’lumotlarni voqealarni, kishilarni qaxramonligini ahamiyatini anglaydi. 
Qadriyatlarga yo’naltiriigan faoliyat ma’naviy qadriyatlarini ishshlab chiqaruvchi 
shaklida ularni iste’molchisi sifatida ham namoyon bo’ladi. Masalan, urf-odatlarni 
avloddan-avlodga o’tishi. Bunda katta avlod ma’naviy qadriyatlarni ishlab 
chiqarish, yosh avlod esa uni iste’mol qiladi. 
Kommunikativ faoliyati o’lkashunosliklarda o’zaro aloqa, munosabat. 
Ko’nikma va malakalarni shakilantiradi va rivojlantiradi. Xayotni xar qanday 
bosqichida mustaqil ravishda shaxsiy aloqalarni o’rganishga imkon beradi. 
Yuqoridagi keltirilgan tarixiy-o’lkashunoslik faoliyatining hamma turlari bir-
biri bilan chambarchas o’z aro bog’langan va yaxlit faoliyat turi sifatida namoyon 
bo’ladi. Masalan, maktabda yoki joyda o’lkashunoslik muzeyini tashkil qilish 
davomida memorial taxta o’rnatish o’zgartirish faoliyatiga kiradi, uni o’rganish 
uchun yangi bilimlar olish bilish faoliyatiga kiradi, mazkur bilimlar ichidan eng 
muximini tanlab olish kadirlar faoliyatiga, shaxslar bilan bo’laigan muloqatlar esa 
kommunikativ faoliyatga kiradi. 
O’lka tarixi o’lkashunoslikning murakkab faoliyatiga kiradi. Bundav tarixiy 
materiallarning xajmi katta tarixiy davrni o’z ichiga oladi.