O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi s. B. Bairova, G. M. Abduraupova
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
TERINI PARVARISH QILISH Teri himoya, sezgi, ter ajratish, issiqlikni idora qilish, nafas olish kabi besh vazifani bajaradi. Teri insonlarni shikastlardan, ortiqcha quyosh nuridan, tashqi muhitning zararli moddalaridan hamda mikroorganizmlardan himoya qiladi. Teri moddalar al- mashinuvida, asosan, gazlar almashinuvida ishtirok etadi. Uning eng muhim analizatorlik vazifasi terida joylashgan nerv oxirlari, ya’ni tashqi muhitdan organizmga ta’sir qiladigan turli - tuman taassurotlarni (issiq, sovuq, og‘riq, bosim) qabul qiladigan retseptorlar orqali amalga oshadi. Yoz kunlari harorat yuqori darajaga ko‘tarilganda organizmning issiqlik ta’siriga javob reaksiyasi (ter ajratish natijasida) tashqi muhit bilan organizm teriga ortiqcha talab qo‘yadi. Teri o‘z vazifasini bajarish uchun ozoda bo‘lishi kerak. Buning uchun har kuni ertalab va kechqurun yuvinib turish zarur. Shunga ko‘ra bemorning ozodalikka rioya qilishi katta ahamiyat kasb etadi. Badandan ajralayotgan yog‘, ter mikrob va changlar bilan qo‘shilib, terini ifloslantiradi. Og‘ir yotgan bemorlarda terining ifloslanishi uchun sharoit vujudga keladi. Yotoq rejimdagi bemorlar haftada bir marta gigiyenik vanna yoki dush qabul qilishlari lozim. Og‘ir yotgan bemorlarning badan terisi har kuni bir necha marta nam sochiq bilan artiladi. 88 Terini artish uchun zararsizlantiruvchi spirtli eritma, sirka kislo- tasining 0,1% li eritmasi yoki kamfora spirti va boshqalardan foydalaniladi. Yotoq yaralar eng ko‘p paydo bo‘ladigan soha dumg‘azadir. Kamroq hollarda ular kurak, tovon, ensa, tirsak, quymuch do‘mboqlari va suyak bilan to‘shak orasida yumshoq to‘qimalar uzoq vaqt bosilib turadigan sohalarda paydo bo‘ladi. Terining shu sohalariga bosim tushishi, qon aylanishining kamayishiga va to‘qimalarning qon bilan yetarli darajada ta’minlanmaslikka olib keladi. Yotoq yaralar asta-sekin, ko‘pincha bemorning o‘zi ham sezmaydigan holda avj oladi. Ular quruq va infeksiya tushishi natijasida yiringli yoki irigan bo‘ladi. Avvaliga teri qizarib so‘ng- ra yiring bilan to‘lgan pufakchalar yuzaga keladi. Ular davo- lansa, yoriladi, bunda terining so‘rg‘ichli qavati ochilib qolib, rangi asta-sekin xiralashadi va jonsizlanish vaqtiga kelib, deyarli qorayadi. O‘lgan to‘qimalar ko‘chib tushadi va yotoq yaraning ichkarisida aksariyat suyak ko‘rinib qoladi. Darmonsiz bemor- larda yotoq yaralarning tez avj olishi umuman qon zararlani- shiga va ba’zan o‘limga sabab bo‘ladi. To‘qimalarga tushadigan bosimni bartaraf qilish, terini yaxshi parvarishlash va yotoq yaralarni to‘g‘ri davolash samarali natija berishi mumkin. Biroq shunga qaramay, yotoq yarani davolashdan ko‘ra uning oldini olish osondir. Tibbiy-ijtimoiy xodim bemorga va uni yaqinlariga yotoq yaralar xavfi va ularni oldini olish haqida axborotni yetkazishi kerak. Yotoq yaralarining yuzaga kelishiga ko‘pincha bemorlarni yaxshi parvarish qilmaslik: notekis, qattiq o‘rin, uning tez-tez to‘g‘rilanib turilmasligi, almashtirilmasligi va shu sabab choy- shabda mayda ushoqlar, burmalar bo‘lishi, choyshab va ko‘y- lakdagi choklar, bemor ichkiyimini kam almashtirish, siydik va axlat tegib bulg‘angan badan terisini vaqti-vaqtida yuvib turmaslik sabab bo‘ladi. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|