O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi

8-rasm. Zich tolali

biriktiruvchi to‘qima.

1–kollagen tolalar dastasi;

2–fibroblastlar yadrosi.

---

22

qiladi. Uning asosiy moddasida 

kollagen tolalar bilan bir qator-

da ko‘p miqdorda elastik tola-

lar ham bo‘ladi. U sariq rangga 

ega bo‘lib, gialin tog‘aydan xi-

raroq. Odamning quloq supra-

si tog‘ayi, hiqildoq usti tog‘ayi, 

eshituv nayining va tashqi eshi-

tuv yo‘lining tog‘ay qismi elastik 

tog‘aydan tuzilgan.

Tolali tog‘ay to‘qimaning 

asosiy moddasida ko‘p miqdorda 

kollagen tolalar bo‘lib, unda yu-

qori darajadagi mustahkamlikni 

ta’ minlaydi. Tolali tog‘ay to‘qi-

ma umurtqalararo diskning fi-

broz halqasini, ba’zi bo‘g‘imlar-

ning bo‘g‘im ichi diskini hosil 

qiladi, shuning dek, chakka-pastki jag‘ va to‘sh-o‘mrov bo‘g‘im-

larining bo‘g‘im yuza 

larini qop 

laydi. Tog‘ay to‘qima tashqi to-

mondan tog‘ay usti pardasi bilan qoplangan. Uning ichki qatlami-

da xondroblastlar bo‘lib, ulardan yosh tog‘ay hujayralari – xon-

drositlar rivojlanishi hisobiga tog‘ay o‘sadi.

Suyak to‘qima (10-rasm) o‘zining mexanik xususiyatlari bilan 

farq qiladi. U tarkibida ossein (kollagen) tolalari va noorganik tuz-

lari bo‘lgan asosiy hujayralararo 

modda ichida joylashgan suyak 

hujayralaridan iborat. Suyak-

ning noorganik moddasi asosan 

kalsiy va fosfor tuzlaridan iborat 

bo‘lib suyakning mustahkamligi-

ni ta’minlaydi.