O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muxandislik iqtisodiyot instituti iqtisodiyot fakulteti

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3.1.1-jadval
Dunyoning ba’zi mamlakatlari iqtisodiyotida kichik va 

---

67 
 о‘rta biznesning о‘rni
42
 
(2015 yil 1 yanvar holatiga) 
 
Mamlakatlar 
 
Kichik biznes 
korxonalari soni 
Kichik biznes ulushi, 
foiz xisobida 
ming 
dona 
ming 
kishi 
xisobiga 
jami ish 
bilan 
bandlar 
soni 
yalpi ichki 
mahsulot 
AQSH 
19266 
98 
73 
67-71 
Yevropa Ittifoqi mamlakatlari 
14981 
99 
64 
74-75 
Buyuk Britaniya 
2917 
99 
69 
75-73 
Germaniya 
2229 
98 
76 
73-74 
Italiya 
3917 
96 
73 
68-70 
Fransiya 
1889 
99 
74 
75-80 
Yaponiya 
6434 
96 
78 
82-85 
Rossiya 
834,4 
97 
39 
30-42 
О‘zbekiston* 
389,20 
19,2 
77 
48-58 
firmalargacha) qamrab oladi. Aytish joizki, mazkur davlatlarda kichik biznesning 
iqtisodiyotdagi о‘rniga XX asrning 70-yillaridan boshlab munosib baho berib, 
unga bо‘lgan e’tibor yanada kuchaytirib kelingan. 
Kо‘pgina xorijiy mamlakatlarning kichik biznes va xususiy tadbirkorlik 
korxonalarini rivojlantirish siyosatida kichik va yirik korxonalarning о‘zaro 
hamkorlikdagi faoliyatini qо‘llab-quvvatlash tendensiyasi amalda qо‘llaniladi. 
Masalan, AQSH qonunchiligida “500 ming dollardan ortiq miqdordagi 
tо‘g‘risidan-tо‘g‘ri federal bitim tuzishda yirik firmalar bu bitim bо‘yicha 
bajariladigan ishlarning ma’lum bir qismi (foizi)ni kichik korxonalarga berishi 
(ya’ni ular orqali bajarishi) shartligi belgilab qо‘yilgan». 
42
«Деловая среда в Узбекистане глазами представителей малого и среди бизнеса». Отчет Международной 
Финансовой Корпорации по итогам 2010 г. - 21 с. 
*
Ўзбекистон бўйича маълумотлар 2009 йил якунлари бўйича берилган. Ўзбекистон Республикаси Давлат 
Статистика Қўмитаси маълумотлари. 

---

68 
Bu qonunga rioya etishni esa «Kichik biznes ishlari bо‘yicha ma’muriyat” 
tomonidan nazorat qilib boriladi. Shuningdek, turli xil tashkilot hamda yirik 
korxonalarning kichik korxonalarga moliyaviy yordam berishga qiziqishini va 
manfaatdorligini oshirish uchun «Kichik biznes ishlari ma’muriyati” kichik biznes 
korxonalarini kreditlashda kreditorlarga kreditni tо‘lay olmaslik xavfini 
kamaytirish maqsadida zayom kapitalining 90 foizigacha davlat kafolatini beradi 
(sug‘urtalaydi). Bunday siyosatni amalda tadbiqi tufayli keyingi yillarda yirik 
korporatsiyalarning о‘z faoliyatlarida kichik biznes korxonalariga alohida ishlar va 
xizmatlar turlarini berish orqali yuksalishga erishmoqdalar. Chunki, ularning 
bajarilishi aynan kichik korxonalarda sifatli va samarali bо‘lmoqda. 
“Iqtisodiy rivojlanish milliy kengashi” tomonidan muntazam ravishda kichik 
firmalarning ixtisoslashgan katalogi chiqarilib, bu orqali esa yirik kompaniyalar 
о‘zlarining kichik biznesdagi potensial hamkorlarini tanlab olishlariga imkon 
yaratiladi. Shuningdek, kichik va yirik biznes о‘rtasidagi aloqani о‘rnatishni 
amalga oshiruvchi maxsus markazlar yaratilgan. Kichik biznesga katta yordam 
beradigan tashkilot va yirik kompaniyalardan: Savdo va sanoat vazirligining, 
«Djeneral elektrik”, “Neshil kompyuter” firmalarining axborot markazlarini 
alohida kо‘rsatish mumkin.