20
CaCl
2
+ Na
2
CO
3
=CaCO
3
+2NaCl
MgSO
4
+Na
2
CO
3
=CaCO
3
+Mg
2
SO
4
MgCl
2
+ Na
2
CO
3
=MgCO
3
+2NaCl
Suvga soda eritmasi Na
2
CO
3
qo‟shib yumshatish
suvning karbonatsiz qattiqligi, karbonatli
qattiqligidan katta bo‟lgan suvlarda yaxshi natija beradi. Bu jarayonni amalga oshirishda
yumshatilayotgan suv xarorati 90-95
0
S atrofida bo‟lsa suv qattiqligi yanada ko‟proq
miqdorga
kamayadi.
4. Suvni ishqor eritmasi bilan yumshatish.
Suvni ishqor eritmasi bilan yumshatishda suvga eruchi natriy ishqori NaOH ning 3-4% li
eritmasi qushiladi.
Ca(HCO
3
)
2
+2NaOH=
CaCO
3
+Na
2
CO
3
+2H
2
O
Mg(HCO
3
)
2
+4NaOH=
MgCO
3
+2Na
2
CO
3
+H
2
O
Bu reaktsiyalar natijasida hosil bo‟lgan Na
2
CO
3
sodasi suvning karbonatsiz qattiqligini ham
kamaytiradi.
CaSO
4
+Na
2
CO
3
=CaCO
3
+Na
2
SO
4
Issiqlik elektr stantsiyalarida tabiiy suvlarni cho‟kma hosil qilib yumshatish suv tozalash
texnologiyasida belgilangan me„yorda asosan umumiy qattiqligi 3 mg·ekv/l dan katta bo‟lgan suvlar
uchun qo‟llaniladi.
Bu jarayonning samaradorligi suvning xaroratiga bog‟liq bo‟lib, 50-70
0
S da yaxshi natija beradi.
Ammo IES larda talab qilinadigan katta hajmdagi suvlarni bu darajada qizdirish qimmatga tushganligi
bu jarayonni koagulyatsiya jarayoni
bilan birgalikda olib borilsa, suv xaroratini 20-25
0
S gacha
qizdirish yetarli bo‟ladi. Suvni cho‟kma hosil qilib yumshatish uchun koagulyatsiya jarayonidagi kabi
eritmasini tayyorlash qo‟llaniladi.
5. Eritmalarni tayyorlash qurilmalari.
Suv tozalash inshoatlarida kam miqdordagi suvlarni ohak eritmasi
bilan yumshatishda eritma
tayyorlash uchun gidravlik aralashtirgichli va to‟r simli so‟ndirish qurilmalaridan foydalaniladi.
3 – rasm.
1 – so‟ndiruvchi bak, 2 – aralashtirgich, 3 – ohakning erimay qolgan qisimni tutuvchi to‟r, 4 –
vagoncha, 5 – nasos, 6 – eritmani miqdorlovchiga yuboruvchi quvur, 7 – drenaj.
21
Qurilmaning so‟ndirgichi 1 maydalangan ohak bilan to‟ldirilib, unga sekin oqim bilan suv
beriladi va ohakning to‟la so‟nishi ya„ni quyuq butqa hosil bo‟lguncha 2-3 soat kutiladi. So‟ng
hosil bo‟lgan butqani suv bilan yuvib, aralashtirgich 2 ga tushiriladi. Sundirgichda qolgan qoldiq tag
qismidan tirqish orqali vagoncha 4 ga chiqarib olinadi. Aralashtirgichdagi ohakning quyuq eritmasidan
ishchi eritma tayyorlanib miqdorlovchi baklarga yuboriladi.
Zamonaviy issiqlik elektr stantsiyalarida bu sxema katta inshoatlarda amalga oshirilib to‟la
mexanizatsiyalashtirilgan. Bu qurilmalarda ohak vagonlarda
yoki mashinalarda keltirilib, ohak
maydalagich tegirmonida maydalanib, elevator orqali baklarga yuboriladi. Bu bunkerlardan ohak
taqsimlovchi orqali ohak so‟ndiruvchi apparatga kelib tushadi. Tayyor bo‟lgan
oxak eritmasi
maxsus baklarga suv bilan yuvilib oqib tushadi va nasoslar orqali bakdan olinib, gidravlik
aralashtigichlarga yuboriladi. Ohak aralashtirgichdagi kerakli kontsentratsiyali
eritma nasos dozator
orqali tindirgichga yuboriladi.
Dostları ilə paylaş: