9- rasm. Kо’p uglerodli qotishmalarning birlamchi kristallanishi. Tarkibida 4,3 % uglerodi bо‟lgan chо‟yan
1147 о С haroratda tо‟liq evtektika (ledeburitga)
aylanadi. Evtektikagacha bо‟lgan qotishmalarda (2,14...4,3 % C) kristallanish jaraeni austenit
hosil bо‟lishi bilan boshlanadi. K1 kontsentratsiyali qotishma 1 nuqtada qota boshlaydi. a
nuqtaga mos keluvchi xaroratda qotishma austenit kristallari va suyuq qotishmadan iborat.
Kesmalar qoidasiga kо‟ra qotishmaning suyuq qismining ulushi
ас/вс nisbatdan, austenit
miqdori esa
ав/вс nisbatdan aniqlanadi. Austenit kristallarining va suyuq qotishmaning
kimeviy tarkibi mos ravishda
с va
в nuqtalarini kontsentratsiya uqiga proektsiyalab aniqlanadi
.
Еvtektikadan keyingi qotishmalar (
К 2 tarkibli qotishma) kristallanishi
CD chizig‟i
bо‟ylab birlamchi tsementitning ajralishidan boshlanadi
.
d nuqtaga mos keluvchi xaroratda
qotishmaning suyuq qismining ulushi ye nuqtani kontsentratsiya о‟qiga proektsiyalab topiladi.
Harorat
S nuqtagacha pasayganda suyuq qotishmada yana 4,3 % uglerod bо‟ladi. Shu haroratda
qolgan suyuq qotishmaning hammasi evtektikaga aylanadi.
CF chizig‟idan past xaroratlarda
qotishma strukturasi tsementit va ledeburitdan iborat bо‟ladi.
Pо‟latlar sovitilganda austenit strukturasining о‟zgarishini kо‟rib chiqamiz (10- rasm).
10- rasm. Pо’latlarning ikkilamchi kristallanishi. Tarkibida
0,8 % С bо‟lgan qotishmaning strukturasi