Ichki jilvirlash stanoklari har xil qiyofadagi ochiq, pog‟onali, berk, tsilindrik va konussimon
teshiklarni jilvirlash uchun mo‟ljallangan. Markazsiz jilvirlash stanoklaridan tsilindrik,
pog‟onasiz tekis zagatovkalarga, shuningdek, bo‟rtiklari bor zagatovkalarga va shakldor
yuzalarga ishlov berish uchun foydalaniladi.
Yassi jilvirlash stanoklarida zagatovkaning tekis yuzalari jilvirlash toshining cheti yoki torets
bilan jilvirlanadi.
Ixtisoslashtirilgan jilvirlash stanoklari rezba jilvirlash, tishli g‟ildiraklarning tishlarini,
shlitsalarni jilvirlash uchun mo‟ljallangan bo‟ladi.
Charxlash stanoklari. Bu stanoklar maxsus, ya„ni biror tur asbobni charxlash uchungina
mo‟ljallangan va universal – bir necha turdagi asboblarni charxlash uchun mo‟ljallangan
bo‟lishi mumkin.
2. Jilvirlashning mohiyati va undan ko’zda tutiladigan maqsad Materiallarni abraziv (jilvirlovchi) asboblar bilan kesish jarayoni
jilvirlash deb ataladi.
Jilvirlash mashina detallari va asboblar yuzalariga ishlov berish usullaridan biri bo‟lib, ishlov
berilgan yuzaning toza chiqishiga va o‟lchamlarining juda aniq bo‟lishiga imkon beradi.
Jilvirlashda kesuvchi asbob sifatida har xil shakldagi jilvirlash abraziv toshlari (doiralari),
brusoklar (qayroq toshlar), segmentlar, jilvirlash qog‟ozlari, abraziv paroshoklar va pastalar
ishlatiladi.
Jilvirlash asboblari abraziv materiallardan tayyorlanadi, abraziv materiallar esa bir –
biriga maxsus bog‟lovchi modda bilan tsementlangan nihoyatda qattiq donalardan iborat
bo‟ladi. Jilvirlash toshi juda katta tezlik bilan aylanib, ishlov berilayotgan zagatovkaning yupqa,
sayoz qatlamini o‟z donalarining kesuvchi qirralari vositasida kesib oladi. Zagatovkaga ishlov
berish vaqtida zagatovka yuzalarini (ayniqsa, po‟lat zagatovkaga yuzalarini) kuydirib
qo‟ymaslik uchun moylash – sovitish suyuqligi ishlatiladi. Cho‟yan zagatovkalar qo‟shimcha
sovitish suyuqligisiz jilvirlanadi. Jilvirlash yo‟li bilan xilma – xil materiallar, eng yumshoq
metallardan (alyuminiy) dan tortib, qattiq qotishma va qattiq materiallargacha ishlanadi.
Ko‟pincha, jilvirlash usuli termik ishlangan detal va asboblar uchun qo‟llaniladi. Jilvirlash
usulidan detallarning yuzalariga tozalab ishlov berishdagina emas, balki ishlov berilmagan
zagatovkalarni ishlashda ham foydalaniladi. Jilvirlash usuli shtamplangan va quyma
zagatovkalarni tozalashda ham qo‟llaniladi.
