O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi s. R. Sharipov yer tuzish asoslari

Oxirgi yillarda noqishloq xo‘jalik tarmoqlariga yerlarni yaxshiroq asoslab ajratishga 
e’tibor kuchaytirildi. Bu masalalarni qishloq xo‘jaligining ustivorligi nuqtai nazari ostida, 
yer ajratilayotgan tashkilot va ishlab chiqarish tarmog‘ini tashkil etishni va 
texnologiyalarini hisobga olib yechish, xo‘jaliklararo yer tuzishning predmeti hisoblanadi. 
Loyihani asoslash uchun so‘ralayotgan yerlardan foydalanish tavsifi, intesivlik darajasi, 
davri to‘g‘risida to‘la tasavvurga ega bo‘lish kerak. Aytilganlar shahar, qishloq va 
shaharchalarning optimal chegaralarini belgilashga ham talluqlidir.
Barcha xalq xo‘jaligi tarmoqlari rivojlanishi yer bilan u yoki bu darajada bog‘liq, 
shu sababli, mamlakatning har xil tumanlarida xar safar, yechilishi yer tuzishning eski 
shakllarini o‘zgartirish yoki yangi shakllarini izlashni talab etadigan yangi masalalar 
paydo bo‘ladi. Faqat loyihaning o‘zi darajasidagi yer tuzishni loyihalash bilan 
cheklanish mumkin bo‘lmay qoldi. 

---

81 
tasavvurlar yer tuzishga boshqa maqsadlarga mo‘ljallangan va boshqa mazmundagi tadbirlarni 
bog‘lash sababli ham yuzaga keladi. Bunda hamma vaqt real borliqdan, yer tuzishning tadbirlar 
tizimi sifatidagi roli va ahamiyatini va yer tuzish nazariyasini yer to‘g‘risidagi fanlarning yagona 
tizimi elementi sifatida ob’ektiv baholashdan kelib chiqish kerak.
Yo‘l qo‘yilgan xatolardan xulosa chiqarish va yer tuzishni takomillashtirishning kelajakdagi 
yo‘nalishlarini belgilash uchun o‘tgan va hozirgi davrlarning to‘g‘ri baholariga suyanish ham 
ahamiyatga ega. Aynan shunday nuqtai nazardan, quyida yer tuzish to‘g‘risidagi fanning Sobiq 
ittifoq davlatida shakllanishining tarixiy ocherki bayon etiladi va uning keyingi rivojlanish yo‘llari 
ko‘rib chiqiladi.