O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti
Yüklə 1,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Muxokama uchun savollar.
1. Kartoshkaning elita urugʻlariga qoʻyiladigan talablarni sanab oʻting? 2. Uchki meristem anima va u qanday ajratiladi? 3. Sogʻlom urugʻlik tuganaklar yetishtirishda uchki meristema toʻqimalarini oʻstirish ishlari qanday olib boriladi? 135 XULOSALAR Oʻquv qoʻllanma Oliy oʻquv yurtlarining 5411600 – Sabzavotchilik, polizchilik va kartoshkachilik ta‘lim yoʻnalishi talabalari uchun tayyorlangan boʻlib, amaliyot xodimlari ham kerakli ma‘lumotlardan foydalanishlari mumkin. ―Kartoshka seleksiyasi va urugchiligi‖ oʻquv qoʻllanmasi kartoshka seleksiyasi, urugʻchiligining mohiyati, hozirgi taraqqiyoti bilan tanishish, yangi mahsuldor, yuqori hosil beruvchi navlarni yaratish usullari va urugʻ hosildorligini oshirish yoʻllarini oʻzlashtirish uchun talabalar va soxa mutaxassislariga yoʻnalish beradi. O‗zbekistonda kartoshkani qayta ishlashni rivojlantirish dolzarb vazifalardan biri bo‗lib hisoblanadi. Bu esa tomorqa egalari hamda qishloq mulkdorlaridan hosildorlikni oshirishga jiddiy e‘tibor qaratishni talab qiladi. Kartoshka ko‗p yetishtirilsa qaytaishlashga yo‗l ochiladi. Natijada sanoat korxonalari barpo etilib, xalq ehtiyojidan kelib chiqib, turli mahsulotlar tayyorlashga o‗tiladi. O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 6 maydagi ―Respublikada kartoshka yetishtirishni kengaytirish va urug‗chiligini yanada rivojlantirish chora- tadbirlari to‗g‗risida―giPQ-4704-son qarori aynan mana shunday muammolarni bartaraf etishga qaratilgani bilan nihoyatda ahamiyatlidir. Mazkur qaror ijrosi ta‘minlanishi natijasida mahalliy seleksiya manbalari asosida urug‗chilik yo‗lga qo‗yiladi. Ishlab chiqarish xajmini oshirish hisobiga kartoshkaurug‗liklariimportio‗rnini eksport egallaydi. Urug‗lik va iste‘mol kartoshkasi yetishtirish uni saralash, saqlash, qayta ishlashda yangi zamonaviy texnika va texnologiyalardan foydalanishga o‗tiladi. Ilm-fan yutuqlariga asoslanib, ekin maydonining kamida 50 foizida super elita va elita urug‗lik kartoshka yetishtirilishi ko‗zda tutilgan. Olimlar zimmasidagi vazifa sharoitimizga mos, kasallik va zararkunandalarga chidamli navlarni yaratishga alohida e‘tibor qaratishdir. Qishloq xo‗jaligi oliygohlarida sabzavotchilik, polizchilikvakartoshkachilik yo‗nalishlaribo‗yicha kadrlar tayyorlashga doir o‗quv rejasida ―Kartoshkaseleksiyasivaurug‗chiligi‖ fanini o‗rganish rejalashtirilgan. 136 Amaliy mashg‗ulotlarida talabalar kartoshka ekinining biologik xususiyatlari, ularni yetishtirish texnologiyasining ba‘zi elementlari, seleksiya usullari, yaxshi navlarning urug‗larini nav va ekish sifatlari, virussiz asosidagi urug‗chilik, urug‗chilikning jadallashgan usullari, urug‗lik maydonlarda aprobatsiya o‗tkazish tartibi bilan tanishadilar. Bu mashg‗ulotlar bo‗lg‗usi mutaxassislariganazariy bilimlarini mustahkamlashga va ularni amalda qo‗llashga yordam beradi. ―Kartoshka seleksiyasi va urugchiligi‖ oʻquv qoʻllanmasi qishloq xoʻjaligi ishlab chiqarishning ilmiy tarmogʻi sifatida oʻzlashtirish orqali kartoshka belgilari va tavsifini oʻrganish, kartoshka gullarni changlanish biologiyasi va chatishtirish texnikasini oʻrganish, seleksiya jarayonini tashkil etish, seleksiyausullari, oʻsimliklarni tanlash uslubi, Davlat nav sinovi, urugʻchilik aprobasiyasi hamda O‘zbekistonRespublikasidaekishuchuntavsiyaetilgankartoshkanavlarihaqidabilimv ako‘nikmalarhosilqilishimkonini beradi. Ushbu oʻquv qoʻllanmada Oʻzbekistonda kartoshkadan yuqori va sifatli hosil olishda seleksiya va urugʻchilik ishlarining toʻgʻri yoʻlga qoʻyilganligi muhim ahamiyat kasb etishini asoslab berilgan. Bu ishlarning samarali tashkil etilishi esa shu soha mutaxassislarining malakasi bilan belgilanishi qoʻlanmada oʻz aksini topgan. |