O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti
Yüklə 2,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
6-jadval
YuQX da ishlatiladigan silikagellarning asosiy ko‘rsatkichlari Firma, turi G„ovak diametri, nm G„ova k hajmi, ml/g Nisbiy yuzasi, m 2 /g Fraksion tarkibi, mkm Qatlam qalinlig i, mkm Bog„lovchi modda Merk TLC Si 60 6 0,82 550 2-20 250 Organik polimer Vatman LK5 HPK 8 0,70 300 5-10 200 Organik polimer Mashere y SILC 25 6 0,75 500 5-25 250 Gips Kavalner Silufol 6 0,80 500 5-40 100 Kraxmal Reaxrom 6 0,80 300 10-20 100 Silikazol Plastmas h 120-150 0,8 350 5-20 130 Silikazol 136 Yopishtiruvchi moddalar sifatida silikazol ishlatilgan plastinkalar kimyoviy chidamlilik va yuqori mexanik mustahkamlikka ega. Ularni ko„p marotaba ishlatish mumkin. Buning uchun ishlatilgan plastinkalar suv va xrompik eritmasi bilan yuvilib, regeniratsiya qilinadi. Ishlash texnikasi. Yupqa qavat xromatografiyasida sorbent yupqa qavat shaklida shisha, metall yoki plastmassadan tayyorlangan plastinka yuzasiga yopishtirilgan holda bo„ladi. Start chizig„iga kapillyar, mikrokapillyar yoki shprits orqali tarkibida aniqlanayotgan moddalar bo„lgan namuna 0,5-5,0 mkl hajmda tomiziladi. Odatda start chizig„i plastinka chekkasidan 1-2 sm uzoqlikda bo„ladi. Sifat analiz o„tkaziladigan tajribalarda hosil bo„lgan dog„ diametri 5 mm dan oshmasligi, miqdoriy analiz o„tkaziladigan vaqtda esa undan ham kichik bo„lishi kerak. Erituvchini yo„qotish uchun plastinka quritiladi. Quritilgan plastinka xromatografik kameraga kiritiladi va harakatli fazaga tushiriladi. Harakatli suyuq faza kapillyar kuchlar ta‟sirida namuna tarkibidagi komponentlarni turli tezlikda sorbent qatlami bo„yicha harakatlantiradi. Xromatografik jarayon yakuniga etganidan keyin (erituvchi fronti plastinka chegarasiga 1-2 sm qolganicha), plastinka kameradan olinadi, erituvchini yo„qotish uchun quritiladi va sifat analiz o„tkaziladi. 21-rasm. Yupqa qavat xromatografiyasi sxemasi Х 1 ,Х 2 , - moddalar markazigacha masofa, X f – erituvchi frontining o„tgan masofasi, Y 1, Y 2 – dog„lar kengligi. 137 22-rasm. qiymati va dog‘ yuzasining modda miqdoriga bog‘liqliligi Xromatografik xarakteristikalar YuQX da moddalarning asosiy ko„rsatkichlaridan biri harakatchanlik yoki tutilish koeffitsiyenti - hisoblanadi. ⁄ – qiymatiga sorbent va erituvchi tabiati, kameraning erituvchi bug„i bilan to„yinganligi, sorbent zarrachalari o„lchami, dog„ diametri va boshqa ko„pchilik omillar ta‟sir etadi. Odatda amaliyotda YuQX da nisbiy qiymati ishlatiladi. ⁄ va – aniqlanayotgan va standart moddalarning harakati va taqsimlanish koeffitsiyenti (D) o„rtasida quyidagi bog„liqlik mavjud: ⁄ ⁄ , va –harakatli va harakatsiz fazalar hajmi. Nazariy tarelkalar N va H qiymati quyidagi tenglamalar orqali topiladi: ⁄ ⁄ ⁄ ⁄ –tutilish masofasi, –cho„qqi eni. Ajratish kriteriyasi : ⁄ 138 Ajratish selektivligi quyidagi tenglama bilan topiladi: ⁄ ⁄ ⁄ ⁄ ⁄ ⁄ ⁄ Hajmiy koeffitsiyent quyidagiga teng : ⁄ ⁄ ⁄ va moddaning harakatsiz va harakatli fazalardagi bo„lish vaqti. Yupqa qavat xromatografiyasida harakatli faza oqim tezligi o„zgarib turadi va uning kattaligi ko„pchilik omillarga: sorbent zarrachasining o„lchamiga, erituvchining qovushqoqligiga va boshqa kattaliklarga bog„liq. Yüklə 2,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|