O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

7.2. MathCAD amaliy dasturi imkoniyatlari va unda ishlash asoslari 
 
Hozirgi vaqtda kompyuterlarda ilmiy-texnikaviy hisoblashlarni 
bajarishda odatdagi dasturlash tillaridan va elektron jadvallaridan emas, 
balki Mathematica, MatLab, Maple, Gauss, Reduse, Eureka va boshqa 
turdagi maxsus matematik dasturlar keng qo‘llanilyapti.
Matematik paketlar, ayniqsa Mathcad – yuqorida sanab o‘tilgan 
ro‘yxat ichida eng mashhur paket bo‘lib, ilmiy – texnikaviy soha 
mutaxassislariga dasturlashning nozik elementlariga e’tibor berilmasdan 
(masalan:fortran, C, paskal, BASIC va boshqalar kabi) kompyuterda 
matematik modellashtirishni amalga oshirishga katta yordam beradi. 
Quyida Mathcad matematik dasturlash muhitida ishlashning yaqqol 
ajralib turadigan imkoniyatlarini sanab o‘tmoqchimiz:

---

91 

Mathcad 
muhitida matematik ifoda, qabul qilingan ko‘rinishda 
ifodalanadi. Masalan, daraja yuqorida, indeks pastda, integralning 
yuqori va quyi chegaralari esa an’anaviy joyida turadi.

Mathcad 
muhitida “dasturlashni” tuzish va ularning bajarilish 
jarayoni parallel kechadi. Foydalanuvchi 
Mathcad 
– hujjatida yangi 
ifoda kiritar ekan, uning qiymatini bira to‘la hisoblash va ifodani 
kiritishda yo‘l qo‘yilgan yashiringan xatoliklarni grafigini ko‘rish 
imkoniyati ham mavjud.

Mathcad 
paketi yetarli darajada qudratli matematik apparat bilan 
qurollanganki, ular orqali tashqi pratseduralarni chaqirmasdan turib 
paydo bo‘ladigan muammolarni hal qilishimiz mumkin.
Mathcad 
xos bo‘lgan ayrim hisoblovchi qurilmalarni sanab 
o‘tmoqchimiz:

Chiziqli va chiziqli bo‘lmagan algebraic tenglama va sistemalarni 
yechish;

Oddiy differensial tenglama va sistemalarni (Koshi masalasi va 
chegaraviy masala) yechish;

Xususiy hosilali differensial tenglamalarni yechish;

Berilganlarni 
static 
qayta 
ishlov 
berish(interpolyatsiya, 
ekstrapolyatsiya, approksimatsiya va ko‘pgina boshqa amallar);

Vektor va matritsalar bilan ishlash (Chiziqli algebra va boshqalar);

Funksional bog’liqlikning maksimum va minimumini izlash.
