O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti maktabgacha ta’lim fakulteti Ummtexnika fanlari va texnologialar kafedrasi

Yechilishi: Manbaning kuchlanishi aniqlaymiz: E_mnE₀61,59 V.
Manbaning ichki qarshiligini aniqlaymiz:
R_ich 
Agar elektr energiya iste'molchilarining bir nechtasi parallel va bir nechtasi ketma-ket ulansa, bunday zanjirlar aralash ulangan zanjirlar yoki murakkab zanjirlar deyiladi. Bunday zanjirlarni o'rganishda turli usullardan foydalanib, tok kuchi, kuchlanishlar tushuvi va boshqa parametrlar aniqlanadi.
Masala: Rasm-1.1 da berilgan zanjirda R₁2 Om, R₂3 Om, R₃4 Om, E50 V va r1 Om bo'lsa, har bir tarmoqdagi toklarni hisoblang.
Yechilishi: Zanjirni ekvivalent qarshiligini hisoblaymiz:
R_экв Ом
Har bir tarmoqdagi toklarni hisoblaymiz:
I₁ A I₂ A I₃I₁-I₂10,6-9,61 A.
Murakkab elektr zanjirlarni turli usullar bilan hisoblashda bazan zanjirning yoki uning bir qismini ekvivalent qarshiligini ixtiyoriy olingan ikkita tugunga nisbatan aniqlash zarur bo'ladi, ammo barcha hollarda ham murakkab ulashni oddiy ketma-ket yoki parallel ulash bilan almashtirib bo'lmaydi.
Agar zanjirning bir qismi yulduz usulida ulangan R₁ R₂ va R₃ qarshiliklar va ulardan mos ravishda tashqi zanjirdan ihtiyoriy I₁ I₂ va I₃ toklar o’tayotgan bo'lsa, shu zanjirga ekvivalent bo'lgan uchburchak usulida ulangan zanjir, qarshiliklari R₁₂; R₂₃; R₃₁ bo'lgan 1, 2 va 3 tugunlar ichiga joylashgan bo'lib, butunlay yangi rejimda ishlaydi, lekin butun zanjirning ish rejimini o'zgartirmaydi.

Qarshiliklari yulduz tarzida ulangan zanjirni qarshiliklari uchburchak tarzida ulangan ekvivalent zanjirga almashtirish mumkin, bunda yulduz tarzida ulangan zanjir qarshiliklari R₁ R₂ va R₃ bo'yicha unga ekvivalent bo'lgan uchburchak tarzida ulangan zanjir qarshiliklari R₁₂ R₂₃ va R₃₁ ni aniqlash mumkin, ya'ni:

Huddi shu yo'l bilan uchburchak usulida ulangan zanjir qarshiliklarini, o'sha zanjir qarshiliklari R₁₂ , R₂₃ va R₃₁ ga ekvivalent bo'lgan R₁ , R₂ va R₃ qarshiliklari yulduz usulida ulangan zanjirga almashtirish mumkin, bunda qarshiliklar qiymati quyidagiga teng bo’ladi, ya'ni:

Masala:
Berilgan zanjir uchun ekvivalent induktivlikni aniqlang. Zanjir parametrlari quyidagicha: L₁L₄2 Gn; L₂L₃4 Gn