O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti maktabgacha ta’lim fakulteti Ummtexnika fanlari va texnologialar kafedrasi

Elektromagnit mexanizmli elektr o‘lchash asboblarining afzallik va kamchilik tomonlari
Afzalligi:
Elektromagnit mexanizmli asboblar o‘zining tuzilishiga ko‘ra oddiy, nisbatan arzon, o‘ta yuklanishga g‘oyat chidamlidir. CHunki o‘lchash mexanizmining g‘altagi qo‘zg‘almas bo‘lganligidan, u katta tokka (500A gacha) mo‘ljallangan bo‘lishi mumkin.
Kamchiligi:
Shkalasining notekisligi eletromagnit mexanizmli asboblarning kamchiligi hisoblanadi, Tashqi magnit maydonning ta’siriga sezgirligi ham mazkur asboblarning kamchiligi hisoblanadi


3-Mavzu. Elektrodinamik va ferrodinamik Induksion mexanizmli elektr o‘lchash
Reja:

1. 
   Elektrodinamik va ferrodinamik mexanizmli elektr o‘lchash asboblarining tuzilishi va ishlash prinsipi.
   
2. 
   Induksion mexanizmli elektr o‘lchash asboblarining tuzilish va ishlash prinsipi.
   

Darsning maqsadi: Talabalarda elektrodinamik, ferrodinamik va induksion mexanizmli elektr o‘lchash asboblari, logometrlar, AVO metrlar mavzusiga oid bilimlarni shakllantirish. Talabalarda mustaqil fikrlashni shakllantirish.
Elektrodinamik va ferrodinamik mexanizmli elektr o‘lchash asboblarining tuzilishi va ishlash prinsipi.
Elektrodinamik mexanizmli asboblarning ishlashi tokli o‘tkazgichlarning o‘zaro ta’sir prinsipi (toklari qarama-qarshi yo‘nalgan, ikkita o‘tkazgich bir-biridan itarilishi, toklari bir xil yo‘nalishda bo‘lsa, bir-biriga tortilishi) ga asoslanadi. Bunday o‘zaro ta’sirni g‘altaklardan biridagi tokning boshqa g‘altakda hosil bo‘lgan tokning magnit maydoni bilan o‘zaro ta’siri, deb xulosa chiqarish mumkin. Elektrodinamik mexanizmli asboblarning tashqi magnit maydon ta’siriga berilishi ularning kamchiligi hisoblanadi. Elektrodinamik mexanizmli asboblari, elektromagnit asboblari kabi enargiyani ancha ko‘p oladi. Elektrodinamik mexanizmli asboblarning sezgirligi juda yuqori bo‘lganligidan ular asosan, ko‘chma laboratoriya asboblari (aniqlik sinfi 0,1-0,5) hisoblanib, ampermetrlar va voltmetrlar sifatida ishlatiladi.

Elektrodinamik mexanizmli asboblarning tashqi magnit maydon ta’siriga berilishini va aylantiruvchi momentining nisbatan kichik bo‘lishini mexanizmda elektrotexnik po‘lat plastinkalardan yoki permalloydan iborat ferromgnitli magnit o‘tkazgichni qo‘llash bilan bartaraf etish mumkin. SHunday magnit o‘tkazgichli elektrodinamik asboblari ferrodinamik asboblar deb ataladi. Ularning ishlash prinsipi elektrodinamik asboblarnikiga o‘xshashdir. Ferrodinamik asboblarning tuzilishi mustahkam va ishonchlidir, ular deyarli tashqi magnit maydoni ta’sirini sezmaydi.