O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sog‘liqni saqlash vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya kafedrasi

Ish anjomlari: sfigmograf, kimograf. Tajriba odamda olib boriladi.
Tajriba o’tkazish tartibi. 4 ta barmoqni tekshiriluvchining bilak arteriyasi sohasiga quyib, tomirning eng aniq urayotgan joyi aniqlanadi. Tekshiriluvchining bilagiga sfigmograf shunday qilib o’rnatilsinki, natijada bu arteriyaning eng aniq urayotgan nuqtasida bo’lsin. Sfig­mogramma yoziladi.
Ishni rasmiylashtirishga doir tavsiyalar. Arterial pulsning va puls egri chizig’ining alohida qismlarining kelib chiqishini tushuntiring

A

A-Pulsni sanash;

B-Odam tanasida yuzaroq joylashgan nuqtalar.

B

Nazorat savollari.

1. 
   Arterial puls deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Pulsning nechta asosiy xossasi farqlanadi?
   
3. 
   Anakrota va katokrota terminlariga tushuncha bering.
   
4. 
   Puls to’lqini qaysi tomirda so’nadi?
   

III SEMESTR
1-LABORATORIYA. PAY REFLEKSLARINI TEKSHIRISH
MNS funktsiyasining asosini reflektor faoliyat tashkil qilib, bu shartsiz va shartli reflekslarning o’zaro ta’siri natijasida eng oddiy reaktsiyadan tortib, to juda ham murakkab javob reaktsiyasining paydo bo’lishida namoyon bo’ladi.
SHartsiz refleks deb, MNS ning orqa miya, miya ustuni va po’stloq osti tugunlari orqali har xil tashqi va ichki muhit ta’siriga doimiy bir xil va tug’ma reaktsiyalarga aytiladi.
Tizza refleksi. Tizza o’ynog’ichining pastidan uning zich boylamiga bolg’acha bilan urganda ro’y beradi. Reflektor yoy: son nervi, orqa miyaning 3-4 bel segmentlari. Javob reaktsiyalari esa sonning to’rt boshli yozuvchi mushagining qisqarishi va oyoqning to’g’rilanishida namoyon bo’ladi.
Axill refleksi. Tovon (Axill) payiga bolg’acha bilan urish yordamida chaqiriladi. Reflektor yoy: katta boldir nervi (quymich nervining shoxi), orqa miyaning 1-2 quymich segmentlari. Javob reaktsiyasi esa oyoq kaftining bukilishidan iboratdir.