ilg’or tajriba maktabi, muammoli seminarlar, ilmiy-uslubiy konferensiyalar, pedagogik o’qish va turli uslubiy kengashlar.
Individual metodik ish quyidagi shakllarda amalga oshiriladi:
umumta’lim maktablari rahbarlari, o’qituvchilar, va boshqa texnik xodimlarning o’z g’oyaviy-siyosiy darajasi, pedagogik malakasi va kasb mahoratini oshirish yuzasidan olib boriladigan mustaqil metodik ishlari;
maktab rahbari (direktor), uning o’rinbosarlari, o’qituvchilar, pedagoglar va boshqa texnik xodimlar bilan olib boradigan individual metodik ishlari.
Metodik ishlar shakli va mazmuni bo’yicha ham pedagogik xodimlarning turli guruhlarini qamrab olish bo’yicha ham muvofiqlashtirilgan taqdirdagina yuqori samaradorlikka erishish mumkin. Umumta’lim maktabida metodik ishlarni umumiy mavzu asosida tashkil etish tajribasi bunday muvofiqlashtirish usullaridan biridir. Metodik ishni bunday tashkil etishning mohiyati shundan iboratki, umumta’lim maktabi ma’lum bir vaqtga mo’ljallangan umumiy mavzuni tadqiq etadi. Buning natijasida ta’lim-tarbiya jarayonini takomillashtirishning dolzarb muammolarini hal etishga muayyan hissa qo’shadi, turli toifadagi pedagogik xodimlarning tayyorgarlik darajasi hisobga olingan holda, ularning pedagogik mahoratini oshirish vazifalarini muvaffaqiyatli amalga oshirishga imkon beradi.
Metodik ish umumta’lim maktabining istiqbolli va joriy ish rejalarida mustaqil bo’lim sifatida rejalashtirilishi kerak. Mustaqil ishlarning tashkil etilishi va samaradorligini tekshirish masalalari umumta’lim maktablarining ichki nazorat rejalarida o’z aksini topadi.
Metodik ishlarni rejalashtirishda quyidagi talablarga asoslanish maqsadga muvofiqdir:
kelajakdagi rivojlanishni ko’zda tutish (bajarish muddatlari va vazifalari bo’yicha);
rejalarni ta’lim-tarbiya va metodik ishning ahvoli va natijalarini har tomonlama chuqur o’rganish hamda tahlil qilish asosida ishlab chiqish;
rejalarning ijodiy harakteri, ya’ni ularni bajarishda ishtirok yetuvchi xodimlarning tashabbusi va ijodkorligini namoyish etilishga zarur imkoniyat yaratish;
metodik ishlarning jamoaviy va individual shakllarini uyg’un qo’shib olib borish;
tezkor tekshirish mumkinligi (yozuvlar va bajarish muddatlarining aniqligi ijrochilarning ko’rsatilishi).
Metodik ish shakllari va maqsadlarining rang-barangligi, uning turli guruh va toifadagi pedagoglarni o’ziga jalb etilishini hisobga olib, tadbirlarni mazmuni va o’tkazish muddatlarini muvofiqlashtirish, bir ishning takrorlanishini bartaraf etish, uning samaradorligini oshirish uchun pedagogik amaliyotda uzoq vaqtlardan beri «Metodik ishlarning umumiy rejasi» tuziladi. Bu ish pedagogik tajribada o’zini oqladi. Bunday rejada umumta’lim maktabidagi barcha metodik ishlar tizimi taqvim muddatlar va muhim tadbirlar bo’yicha uyg’unlashtiriladi.
Mehnat ta’limi o’qituvchisining metodik ishlar olib borishdan ko’zda tutilgan asosiy maqsad – ularning malakasini oshirish. Bu esa ta’lim-tarbiya ishlarini takomillashtirishda muhim vositadir. Bu ish o’qituvchilarning o’quvchilar bilan olib boradigan ishlarida katta yordam beradi, ularning ma’naviy-ma’rifiy saviyasi, pedagogik va ishlab chiqarish malakasini oshiradi.
Shunga e’tibor berish kerakki, o’qituvchilarning metodik ishlari asosini ularning bu sohadagi mustaqil ishlari tashkil etadi. Bu ish muayyan maqsadga qaratilgan bo’lishi, muntazam olib borilishi va ta’lim-tarbiya ishlarida o’z ifodasini topishi kerak.
O’qituvchilarning metodik ishlari maktab rahbarlarining bevosita nazorati va rahbarligida olib borilishi kerak. Umumta’lim maktabida mustaqil metodik ishlar jamoaviy ishlar bilan birga olib boriladi.
Mehnat ta’limi o’qituvchisi o’zining pedagoglik mahoratini takomillashtirish ustida, o’z malakasini oshirish ustida har doim ishlashi kerak. Unga bu borada o’qituvchilar malakasini oshirish institutlari ancha yordam beradi. Bu institutlarda qichqa muddatli kurslar tashkil qilinib, ularda o’qituvchilar fan va texnika sohasidagi yutuqlar, ilg’or pedagogik tajribalar bilan tanishadilar.
Bu kurslar hamma o’qituvchilarni qamrab ololmaydi, albatta. Shu sababli kurs tayyorgarligi bilan birga joylarda muntazam ravishda metodik ishlab olib boriladi. Odatda, ular birqancha metodik ishlarini bajarishadi. Bu esa qo’shimcha ma’suliyat yuklaydi, ularning mustaqil bilim olish borasida qunt bilan ishlab, hamkasblari uchun namuna bo’lishga majbur qiladi.