O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

 
Xalq bilan muloqot. Xalq qabulxonalari va virtiual markazlar. 
Ijtimoiy munosabatlar, aslida, odamning siyosiy munosabatlaridan tortib, uning shaxslararo 
munosabatlari  xususiyatlarini  o‘z  ichiga  olgan  murakkab  jarayondir.  Bu  jarayonni  turli 
nazariyoqim  vakillari  o‘zlaricha  o‘rganishlari  ma’lum.  Masalan,  interksionizm  vakillari  uni 
shaxslararo o‘zaro ta’sirning turlichanamoyon bo‘lishi shaklida tushunsalar, ijtimoiy almashinuv 
nazariyasi 
tarafdorlari 
odamlarning 
bir-birlariga 
nisbatan 
talablari, 
kutishlari 
va 
manfaatdorliklarining  o‘zaro  almashinuvija-rayoni  sifatida  tasavvur  qiladilar.  Shunga  o‘xshash 
hozirda turli-tuman yondashuvlar mavjud, lekin ularning barchasini birlashtiradigan yagona g‘oya 
-  bu  odamlar  o‘rtasida  sodir  bo‘ladigan  o‘zaro  ta’sir  va  aloka  jarayonlarining  mexanizmlarini 
aniqlash va ushbu jarayonni boshqarish usullarining taktika va strategiyasini ishlab chiqishdir. 
Muloqot  -  bu,  kishilarning  o‘zaro  bevosita  yoki  bilvosita  uchrashi-shi,  ko‘rishishi,  qabul 
qilishi  orqali  o‘rnatiladigan  munosabatlari  natijasida  axborotlar  almashadigan,  olingan 
ma’lumotlar bo‘yicha tegishli xulosalar chiqarishga asos bo‘ladigan ko‘p qirrali jarayondir.  
Aholi  bilan  bo‘ladigan  muloqotni  quyidagi  turlarga:  1)  bevosita;  2)  bilvosita;  3)  rolli;  4) 
mazmunli; 5) rasmiy; 6) norasmiy ajratish mumkin. Bunda: 
Bevosita muloqot «yuzma-yuz» suhbat bo‘lib, uning har bir ishtirokchisi idrok qiladi, aloqa 
qiladi va hamma mavjud vositalarni keng qo‘llaydi. 
Bilvosita muloqot ham aloqa vositasi bo‘lib, unda shaxslar, aloqa vositalari va mexanizmlar 
ishtirok etadi (masalan: telegraf, telefon orqali gaplashish). 
Rolli  muloqot  bu  odamlar  tomonidan  ijtimoiy  rollar  orqali  amalga  oshiriladi.  Masalan, 
tergovchi va jabrlanuvchi o‘rtasidagi muloqot rollidir. 
Mazmunli muloqot bu individning boshqa shaxsga o‘z holati, kay-fiyati, xohishini mimika, 
harakat, imo-ishora orqali bildirishidir. 
Rasmiy muloqot yuridik kuchga ega bo‘lib, davlat va jamiyat manfaatini ko‘zlagan hamda 
qayd etiladigan muloqot turidir. Masalan, tergov jarayonidagi so‘roq qilish. 
Norasmiy muloqot bu shaxslararo o‘zaro muloqot jarayonida o‘zi-ni qiziqtirgan u yoki bu 
ma’lumotga ega bo‘lish hisoblanadi. 
Muloqot  quyida  vazifalarni:  1)  aloqa  o‘rnatish  -  suhbatdoshni  aloqaga  kirishish  uchun 
tayyorlash; 2) informatsiya - suhbatdosh bilan muayyan ma’lumotlar, fikrlar varejalarni almashish; 
3) faoliyatgaun-dash~ suhbatdoshni biror harakatni bajarishga stimullashtirish; 4) koordinatsiyey 
- 
suhbatdosh 
bilan 
hamkorlikdagi 
faoliyatni 
tashkil 
etish 
va 
uni 
amalga 
oshirishdaharakatlarnimuvofiklashtirish;  5)  tushunishni  ta’minlash  -  suhbatdoshning  fikrlari  va 
hissiyotlarini tushunish; 6) motivlashtirish - suhbatdoshda muayyan xissiyotlarni uyg‘otish hamda 
ularni  o‘zgartirish;  7)  munosabat  o‘rnatish  -  munosabatlar  ti-zimidagi  shaxsiy  o‘rnini,  mavqeni 
aniqlash;  8)  ta’sir  ko‘rsatish  -suhbatdoshning  xulq-atvori,  shaxsiy  xususiyatlari,  maqsadlari  va 
yo‘l-yo‘riq, ko‘rsatma, dasturlarini o‘zgartirish va sh.k. bajaradi. 
Muloqot  tushunchasiga  berilgan  ta’riflar,  ularning  turlari  va  bajaradigan  vazifalari  shuni 
ko‘rsatadiki,  bundagi  eng  asosiy  masala  har  bir  insonning  dilidagi  yashashdan  maqsadi  nima 
ekanligini,  buning  uchun  qanday  ishlarni  bajarish  istagi  borligini,  kelgusidagi  orzu-havaslarini 
bilish,  shunga  qarab  ularning  og‘irini  yengil  qilish  uchun  shart-sha-roitlar  yaratib  berishdan 
iboratdir. 
Mamlakatimiz  fuqarolariga  tegishli  bo‘lgan  barcha  hukuk  va  majburiyatlar  Asosiy 
qonunimizda batafsil ko‘rsatilgan. Zero, shunday ekan Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev:    “Bugun