Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkеnt moliya instituti

Janubiy 
Koreya,
Moliyaviy xizmatlar 
boʻyicha komissiya / 
megaregulyator amal 
qiladi 
- qonunchilik hujjatlarini ishlab chiqish va takomillashtirish; 
-fond bozorida axborotlar ochiqligini taʼminlash; 
- QQB ishtirokchilari mutaxassislari attestatsiyasi; 
-QQB professional ishtirokchilarini litsenziyalash; 
- brokerlik firmalarini roʻyxatdan oʻtkazish va ular faoliyati ustidan 
nazorat qilish; 
- fond bozorida huquqbuzarliklarni aniqlash va sanksiyalar qoʻllash. 
Rossiya 
Federatsiyasi,
Rossiya 
Banki 
/ 
megaregulyator amal 
qiladi 
-qimmatli qogʻozlar emissiya risolasi registratsiyasi;
-QQB emitentlari, professional ishtirokchilari nazorati; 
-qonunchilik hujjatlarini ishlab chiqish va takomillashtirish; 
-fond bozorida axborotlar oshkor qilinishini taʼminlash; 
-QQB ishtirokchilari mutaxassislari attestatsiyasi; 
- QQB professional ishtirokchilarini litsenziyalash; 
-Oʻzini oʻzi tartibga soluvchi tashkilotlarni litsenziyalash. 
Qozogʻiston,
Moliya 
bozori va moliyaviy 
tashkilotlarni nazorat 
qilish qoʻmitasi / 
megaregulyator amal 
-davlat tomonidan tartibga solish masalalari boʻyicha meʼyoriy-huquqiy 
hujjatlarni ishlab chiqish; 
-nodavlat qimmatli qogʻozlar chiqarish, muomalasi va qoplash tartibi va 
shartlarini belgilash va ularni davlat roʻyxatidan oʻtkazish; 
-faoliyat turlari boʻyicha lizensiyalar berish, litsenziyani toʻxtatib turish, 
97
Закиров Э. Зарубежный опыт регулирования рынка ценных бумаг. //Бизнес-эксперт. – Тошкент, 2015№8. 

---

192 
qiladi 
qayta yangilash va mahrum qilish; 
-markaziy depozitariy, yagona registrator va litsenziat rahbar 
xodimlariga nomzodlar belgilash. 
Oʻzbekistonda moliya bozorini tartibga solish faoliyat sohalaridan kelib 
chiqqan holda turli tashkilotlar tomonidan tartibga solinadi. Xususan, qimmatli 
qogʻozlar bozori ishtirokchilari faoliyatini tartibga solish Davlat raqobat qoʻmitasi 
huzuridagi qimmatli qogʻozlar bozorini muvofiqlashtirish va rivojlantirish 
markazi, shuningdek Moliya vazirligi tizimidagi Moliya bozori va davlat aktivlari 
boʻyicha daromadlar tushumini nazorat qilish boshqarmasi tomonidan amalga 
oshiriladi. Sugʻurta kompaniyalari faoliyati esa Moliya vazirligi tizimidagi 
Sugʻurta nazorati davlat inspeksiyasi tomonidan, tijorat banklari, mikrokredit 
tashkilotlari va lombardlar esa Markaziy bank tomonidan nazorat qilinadi va 
tartibga solinadi. Umumiy holda yagona muvofiqlashtiruvchi organ mavjud 
emasligi sababli mamlakatimizda ham ayni paytda markazlashgan tartibda 
megaregulyator orqali tartibga solish amaliyotini joriy etish masalasi koʻrib 
chiqlmoqda. Chunki oxirgi 20-25 yil davomida xorijiy mamlakatlarda yagona 
muvofiqlashtiruvchi organ orqali moliya bozorini tartibga solish masalasiga 
alohida eʼtibor qaratilmoqda. Bunday amaliyot qimmatli qogʻozlar, moliya, 
sugʻurta va mikromoliyalash xizmatlari bozorida raqobat muhitini yaratish, 
monopoliyalarni cheklash, ehtimoliy spekulyatsiyalarning oldini olishda muhim 
ahamiyat kasb etadi.