O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

Tushunarlilik
deganda yozuvchi yaratgan badiiy olamning o’ziga xosligi, 
obrazli tasvirning o’quvchi hayotiy tajribasi, bilim darajasiga muvofiqligi nazarda 
tutiladi. 
Hikoyani o’rganishda savollarni, odatda, o’qituvchi beradi, ammo asar 
mazmuni, qatnashuvchi shaxslarning xulq-atvorini ochish yuzasidan o’quvchilarga 
ham savol tuzdirish juda foydali. Bu usul bolalarga juda yoqadi va ishni jonlantiradi, 
asar mazmunini yaxshi tushunish, o’z fikrini izchil bayon qilish malakasini egallash, 

---

272 
mazmun va voqealar orasidagi bog’lanishni to’liq esda saqlab qolishda 
o’quvchilarga yordam beradi. 
Hikoyani izohli o’qish darsini quyidagicha reja asosida olib borish 
mumkin: 
1. Hikoyani o’qishga tayyorlash (hikoyadagi kabi odamlar hayoti va davrga 
xarakteristika berish va boshqa.). 
2. Hikoyani o’qish (bunda to’liq va maono jihatdan tugal qismni o’qituvchi 
yoki oldindan tayyorlangan o’quvchi ifodali o’qishi mumkin). 
3. Lug’at ustida ishlash. 
4. Idrok etishni tekshirish (qatnashuvchilarning xatti-harakatlari, shaxslar va 
voqealar o’rtasidagi munosabatlar, badiiy vositalar yuzasidan qisqacha suhbat). 
5. Hikoyani qayta o’qish (qismlarga bo’lib, rollarga bo’lib o’quvchilarga 
o’qitish). 
6. Hikoyaning har bir bo’limi (qismi) yuzasidan suhbat uyushtirish, xikoya 
rejasini tuzish. 
7. Reja asosida qayta hikoyalash. 
8. Hikoya asosida ijodiy va mustaqil ishlar. 
9. Hikoyani ifodali o’qishga yoki sahnalashtirishga tayyorlanish (sinfda yoki 
uyda). 
10. Hikoyani ifodali o’qish va ifodali qayta hikoyalash.
Ilg`or pedagogik texnologiya asosidagi hikoya o`tish darsi namunasi: 
Mavzu.
SHirin qovunlar mamlakatida. 
O’quv materiali.
Qovun sayli (SH. Sa`dulla). 
Darsning turi: 
yangi bilim beruvchi, hikoya o’qish darsi.