O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

3. Insho uchun maktab va o’qituvchining tarbiyaviy vazifalariga mos 
bo’lgan mavzu tanlash.
Bunday mavzularga mehnat haqidagi, kishilarning 
maqtovga loyiq ishlari haqidagi, axloqiy muammolar, Vatan haqidagi mavzular 
kiradi. Mavzuni o’qituvchi maktab sharoiti va o’z sinfi o’quvchilarining 
xususiyatlarini hisobga olgan holda tanlaydi. 
4. Insho ustida ishlashda ishning hissiy darajasini − ta`sirini oshirish.
Bunda 
tabiat obrazli va emotsional, qahramonlik yoki foydali harakatlar qiziqarli, 
ta`sirchan qilib tasvirlanadi. 
“Vatan” so’zini aytish bilan kishining bolalikda o’sib-ulg’aygan joyi tasviri 
ko’z oldida paydo bo’ladi. Ishlab chiqarishga ekskursiya materiali asosida mehnat 
haqidagi insho yangi tarbiyaviy imkoniyatlarni ochib beradi: unda bolalar ishlab 
chiqarishdagi muvaffaqiyat va qiyinchiliklar, ilg’or kishilar haqidagi, kasb va 
mutaxassislik haqidagi, texnika haqidagi ma`lumotlardan foydalanadilar. Ishlab 
chiqarishga ekskursiya va mehnatni tasvirlash bilan bog’liq holda kasb haqida 
suhbatlashishga to’g’ri keladi va bu inshoda o’z aksini topadi. Mehnat haqidagi 
insho gazetaga maqola shaklida yozilishi mumkin. Mehnat yoki ishlab chiqarish 
haqidagi insho mavzulariga «Bizning qishloq», «Karam uzish», «Bog’da», «Bizning 

---

638 
jamoa xo’jaligimiz», «Pochtada», «Do’konda», «Paxtakorlarga yordamimiz», 
«Bizning hashar», «Maktab yer uchastkasida», «Daraxt o’tqazish» kabilar kiradi.
«Men nimalarni bilaman?»
mavzusidagi tanlovga bolalar juda qiziqadilar. 
Tanlov bolalarning mehnat ko’nikmalarini aniqlabgina qolmay, ularni uyda, 
polizda, bog’da ishlashga rag’batlantiradi. Maqsad kishilarga foyda keltiruvchi 
mehnatga hurmatni tarbiyalashdir. Qishloq maktab o’quvchilari ota-onalariga 
sabzavotlar ekish, hosilni yig’ish, o’tin tayyorlash kabi ishlarda qanday 
yordamlashganliklari haqida yozadilar. Sinfda mehnat haqidagi insho muhokama 
qilinadi. Bolalar foydali, zaruriy ijtimoiy faoliyat sifatida mehnatning mohiyatini 
tushuntiradilar. Ular har qanday mehnat eozozlanishini aytadilar. 
Kelajak haqida