103
6 – rasm. 2x2 yacheykalar.
Tez-tez katta o‗lchamli kvadrat yacheykalar qo‗llanib tuziladi. 2x2 o‗lchamli
yacheykalarga 6 – rasmda misollar berilgandir. Bunday yacheykalar 5 gradatsiyani
beradi, ulardan 3 kombinatsiya (1, 2, 3) yangi otttenoklar hosil qiladi.
7 – rasm. 3x3 yacheykalar 10
8 – rasm. 5x5 yacheykalar 26
gradatsiya beradi
gradatsiyani beradi.
Yacheykadagi piksellar kombinatsiyalaridan biriga mos keluvchi ranglar sonini
quyidagicha bajarish mumkin. Agar yacheykdagi piksellar ikki xil rangda (S
1
va S
2
)
bo‗lishlari mumkin bo‗lsa, har bir rangdagi piksellar uchun yacheyka yuzasining
tegishli qismini hisoblash kerak. Yacheykaning rangi (S)
ni quyidagi nisbat bilan
baholash mumkin:
bunda: S – yacheykaning umumiy yuzasi;
S
1
va S
2
– yacheykaning yuzasi S
1
va S
2
ranglarga mos keluvchi qism
bo‗lib, S = S
1
+ S
2
.
Eng sodda holat piksellar kvadrat shaklida, ularning o‗lchamlari esa
piksellarning joylashish qadamlariga tengdir. Bir piksel
yuzasining birga teng deb
olamiz. Bunday holda yacheykada egallangan yuzasi piksellar soniga teng bo‗ladi (9
– rasm).
,
)
(
2
2
1
1
1
1
1
1
S
C
S
C
S
S
S
S
C
S
C
104
9 – rasmda ifodalangan 5x5 yacheyka uchun ba‘zi bir S
1
va S
2
ranglar uchun S
rang hisobini beramiz. S
1
– oq rang (R
1
G
1
B
1
) = (255, 255, 255), S
2
esa – qora rang
(R
2
G
2
B
2
) = (0, 0, 0) bo‗lsin unda;
9 – rasm. Bu yerda yuza piksellar soni bilan aniqlanadi.
,
204
204
204
/
)
/
)
(
/
)
(
2
2
1
3
2
2
1
1
2
2
1
1
S
B
S
B
S
S
G
S
G
S
S
R
S
R
S
B
G
R
C
ya‘ni, biz och – kul ranghosil qildik.
Yana bir misol. Agar S
1
– sariq (R
1
G
1
B
1
) = (255, 255, 0), va S
2
bo‗lsa qizil
(R
2
G
2
B
2
) = (255, 0, 0) bo‗lsa, u holda S = (255, 204, 0) bo‗ladi. Bu to‗q
sariq
(apelsin) rangning nozik jilosidir.
Demak,
p
x
p
o‗lchamli yacheykada ikki rangdan foydalanilgan bo‗lsa, bunday
yacheyka yordamida
p
2
+1 turdagi har xil ran ggradatsialari olish mumkin.
Piksellarning ikki kombinatsiyasi – agar yacheykadagi piksellarning hammasi S
1
yoki
S
2
rangga ega bo‗lsa – yacheyka mos ravishda S
1
yoki S
2
rangini beradi. Barcha
boshqacha kombinatsiyalar S
1
va S
2
o‗rtasidagi ottenoklarni beradi.
p
x
p
o‗lchamli yacheyka ajratish qobiliyati dastlabki rastrdagidan
p
marta kam,
rang teranligi
p
2
ga proportsional oshgan rastr hosil qiladi. Dizering
usuli bilan hosil
qilingan tasvirlarni tasvirlash uchun rastrning miniaturasi atamasidan foydalanadilar.
Miniatura birlik uzunlikka (santimetr, millimetr, dyuym) mos keluvchi chiziqlar
(yacheykalar) soni kabi hisoblanadi. Keyingi holda miniatura uchun o‗lchov birligi
(dpi ga o‗xshash) Ipi bo‗ladi.
Grafik tizimida dizering usulini qanday amalga oshirish mumkin. Ma‘lum bir
teranlikdagi rangli
p
x
p
o‗lchamli rastrli tasvirni asosiy ranglarni cheklangan
miqdori
foydalaniladigan grafik qurilma yordamida aks ettirishga mo‗ljallangan boshqa
rastrga aylantirish misollarini ko‗rib chiqamiz. Bu holda kerakli miqdordagi rang
105
gradatsiyalarini ta‘minlab oladigan
p
x
p
o‗lchamli yacheykani tanlab olish kerak.
Undan keyin rastrdagi har bir piksel almashtiriladigan rastrdagi pikselga aylantiriladi.
Buni ikki usulda bajarsa bo‗ladi.
Birinchi usul.
Har bir piksel
n
x
n
pikseldan iborat yacheykaga almashtiriladi.
Bu rang bo‗yicha eng aniq almashtirish bo‗ladi, ammo rastrning o‗lchami oshib,
pikselga teng bo‗ladi.
Ikkinchi usul. Piksellardagi rastrlar o‗lchami. Agar akslantirilgan rastrning
pikseli quyidagicha hosil qilinsa:
1.
Almashtiriladigan rastr uchun piksel koordinatalari (xy) ni aniqlaymiz.
2.
(xy) pikselning rangini aniqlaymiz.
3.
Pikselning rangi bo‗yicha bu rangni eng muvofiq tarzda bera oladigan
yacheykaning raqami (K) ni aniqlaymiz.
4.
(xy) koordinatalari orqali pikselning yacheyka ichidagi koordinatalarini
hisoblaymiz:
Dostları ilə paylaş: