O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti
Kobb-Duglasning ikki omilli modeli
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Y = 1.01 K 0,25 L 0,75 .
|
15.3. Kobb-Duglasning ikki omilli modeli
Iqtisodiy o‗sishga turli omillar ta‘sirida, jumladan, mehnat va kapital omillari, ularning yuqori unumdorligi natijasida erishish mumkin. Bunda har ikki omilning ishlab chiqarish hajmini ko‗paytirishga bo‗lgan ta‘siri har xil bo‗ladi. Mehnat va kapital omillari o‗rtasidagi ratsional nisbat ishlab chiqarish funksiyasi yordamida aniqlanadi. Eng qulay vaziyat foydalanayotgan har bir omil Me‘yorli unumdorlikka erishganda yuzaga keladi. Ishlab chiqarish funksiyasiga asoslangan holda amerikalik iqtisodchi P.Duglas va matematik X.Kobb iqtisodiy o‗sish modelini ishlab chiqdilar. Mazkur model ikki omilli – mehnat va kapital bo‗lib, u ushbu omillarining ishlab chiqarish hajmini yoki milliy daromadni ko‗paytirishdagi ulushni hisoblashga imkon beradi. Kobb–Duglas modeli quyidagi ko‗rinishga ega: Y = AK a L b , bu yerda: Y – ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori (milliy daromad), K – kapital qo‗yilmasi, L – sarflangan yalpi mehnat, A – mutanosiblik koeffitsiyenti, a – mahsulot (daromad)dagi kapital hissasini ko‗rsatuvchi koeffitsiyent, b - mahsulot (daromad)dagi mehnat hissasini ko‗rsatuvchi koeffitsiyent. Mazkur model mualliflari 1899-1922-yillar davrida AQSh ishlab chiqarish sanoatida ish bilan bandlikning, asosiy kapitalning va ishlab chiqarishning dinamikasi to‗g‗risidagi statistik 331 ma‘lumotlar asosida (empirik usulda) ishlab chiqarish funksiyasining quyidagi parametrlarini aniqlab berdi: Y = 1.01 K 0,25 L 0,75 . Kapital sarflarning 1%ga ko‗payishi ishlab chiqarish hajmining 1/4 ga yoki 0.25 foizga oshishini keltirib chiqaradi; mehnat sarflarining 1% ga ko‗payishi mahsulot ishlab chiqarishni muvofiq ravishda – 3/4 yoki 0.75 foizga oshiradi. Koeffitsiyent a, agar kapital sarflari 1%ga ko‗paysa, ishlab chiqarish (milliy daromad) necha foizga o‗zgarishini ko‗rsatadi. Xuddi shunga o‗xshash, koeffitsiyent b, agar mehnat sarflari 1% ga ko‗paysa daromad necha foizga o‗sishini bildiradi. a + b yig‗indisi, K va L omillari bir vaqtda 1% ga ko‗payganda ishlab chiqarish yoki milliy daromad hajmi necha foizga oshganini ko‗rsatadi. Agar a + b = 1 desak, (Kobb va Duglas ishlab chiqqan modelni ko‗rilayotgan davrga qo‗llasak, bu yig‗ma formuladan ko‗rinib turganidek, 1 ga teng), bu K va L ning bir vaqtda 1 foizga oshishi Y ning ham 1 foizga oshishini keltirib chiqarishini bildiradi. Lekin a + b > 1 yoki a + b < 1 vaziyatlari ham yuzaga kelishi mumkin. Bunday vaziyatlarda kapital va mehnat omillari qaytimining ko‗payishi yoki kamayishiga qarab ularni o‗zaro almashtirish mumkin. Amaliyotda omillarning bunday o‗zaro almashinishi texnologik o‗zgarishlar bilan bog‗liq. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|