O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

Kutilayotgan inflyatsiya – bunda iqtisodiy agentlar inflyatsiya darajasini 
yildan-yilga ma’lum darajada dinamik o’sishini oldindan biladilar.
Kutilmagan inflyatsiya – bunda narxlar kutilmaganda birdaniga yuqori 
darajada o’sib boradi va bu holat iqtisodiy agentlar uchun kutilmagan xolat bo’ladi.
Kutilayotgan inflyatsiya sharoitida daromad oluvchi inflyatsiyaning u 
olayotgan daromadga ta’sirini kamaytirish, ya’ni real daromadi darajasini saqlab 
qolish chorasini ko’radi.
Kutilmagan inflyatsiya daromadlarni debitorlar va kreditorlar o’rtasida 
kreditorlar foydasiga qayta taqsimlaydi. Shuningdek kutilmagan inflyatsiya 
daromadlarni qayd qilingan daromad oluvchilar va qayd qilinmagan daromad 
oluvchilar o’rtasida keyingilari foydasiga qayta taqsimlaydi. Talab va taklif 
inflyatsiyasini qat’iy chegaralash qiyin. Ba’zida bu ikki turdagi inflyatsiya bir-biri 
bilan qo’shilib ketadi.
Agarda taklif inflyatsiyasi ishlab chiqarishni to’xtab qolishi va YAIMni 
ortda qolishi bilan birga bo’ladigan bo’lsa bu holat stagflyatsiya deyiladi.
3. Inflyatsiya va ishsizlik o’rtasidagi bog’liklik. Fillips egri chizig’i. 
Iqtisodiyot o’z rivojlanishida potensial darajaga yaqinlashgan shariotda yoki 
bandlilik darajasini oshirish yoxud inflyatsiya darajasini pasaytirish kabi muqobil 
variantlardan birini tanlashga majbur bo’linadi. Chunki qisqa muddatli davrda 
ishsizlik va inflyatsiya darajalari o’rtasida teskari bog’liqlik mavjud. Ishsizlik va 

---

inflyatsiya ko’rsatkichlari o’rtasidagi o’zaro bog’liqlik ingliz iqtisodchisi 
A.V.Fillips tomonidan aniqlangan va Fillips egri chizig’i (1 -chizma) deb ataladi.
Fillips egri chizig’i ishsizlik va inflyatsiya darajalari o’rtasidagi teskari 
bog’lig’likni xarakterlaydi.
Fillips egri chizig’i