O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Innovatsiyalar sotuvini rag‘batlantirish usullari. Potensial mijozlar bilna aloqa 
kanallarining xilma-xil turlari mavjudnыmi klientami. Ularning doirasi – korxona 
yoki mahsulot imidjini shakllantirishi ko‘zda tutilgan jamoatchilik bilan aloqalardan 
tortib to‘g‘ridan-to‘g‘ri sotuvni amalga oshirish maqsadida shaxsiy sotuvlargacha 
hisoblanadi. 
Sotuvni rag‘batlantirish – bozorning javob tariqasidagi harakatlarini tezlatishi 
ko‘zda tutilgan, rag‘batlantiruvchi ta’sir ko‘rsatish xarakteriga ega bo‘lgan xilma-xil 
vositalardan foydalanishdir. 
Yangi mahsulotni siljitishdan maqsad korxonani ham, mahsulotni ham potensial 
mijozga taqdim etishdan iborat. 
Yangilikni siljitish bosqichida quyidagilar vazifalar hal etilishi lozim. 
Siljitish 
mijozlarda 
korxonaning 
yangi 
mahsuloti 
haqida 
tasavvur 
shakllantirishga yordam beradi. Ko‘pincha mijozlar amalga oshiradigan xaridlar 
asosan ishontirish elementiga bog‘liq bo‘ladi. 
Korxona mos keluvchi mijozlar guruhiga yangi mahsulot haqida to‘g‘ri axborot 
etkazish haqida qayg‘urishi lozim. 
Korxona va uning mahsuloti haqida ijobiy tasavvur uyg‘otilishi lozim. Agar 

---

156 
mijoz korxona yoki uning mahsuloti haqida ilgari hech narsa eshitmagan bo‘lsa, 
uning bu korxona mahsulotini xarid qilish ehtimoli juda past bo‘ladi. Xuddi shu holat 
mijoz korxona yoki uning mahsuloti haqida yomon tasavvurga ega bo‘lgan hollarda 
ham ro‘y beradi. 
Firma uchun yangi bo‘lgan uzoq muddat foydalaniladigan mahsulotni sotish 
samarali tizimini tanlash uchun ushbu mahsulot quyidagi toifalardan biriga kiritilgan 
bo‘lishi lozim: 
oddiy tovarlar – ularning sifati bevosita xarid payti tekshirib ko‘rilishi 
mumkin; 
«sinov tovarlari» – ularning sifati nisbatan uzoq bo‘lmagan vaqomida 
foydalanishdan so‘ng aniqlanadi (yoki xaridgacha – ko‘rgazmalarda, sinov tariqasida 
foydalanishda tekshirib ko‘rilishi mumkin); 
«ishonch tovarlari» – ularning sifati juda qisqa vaqt davomida tekshirib 
ko‘rish imkoni yo‘qligi bilan tavsiflanadi.