O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

SAMOYLOVICH Aleksandr Nikolaevich (1889-1938) - Sharq 
adabiyotiga alohida mehr bilan qaragan rus olimlaridan biri, 
akademik, turkiy adabiyot bilimdoni, boburshunos. «Men uchun 
Sharqda bo‘lish, Vasilev orolida (Sankt–Peterburg) bo‘lishdan ko‘ra 
muhimroq. Men 
–Majnun, Turkiston –Layli. Tabiatimda 
musulmonlarga qandaydir yaqinlik bor va men ular bilan tez chiqisha 
olaman»,– deb yozgan olimning sa’y harakatlari natijasida «Turkiy 
etyudlar», «Xiva poeziyasidan», «Navoiy tuyuqlari», «Imperator 
Bobur she’riyatidan» kabi yuzlab tadqiqotlar yaratilgan.
STEBLEVA Iya Vasilevna (1931)- rus sharqshunosi, o‘zbek 
mumtoz adabiyotining yetuk tadqiqotchisi va targ‘ibotchisi, 
boburshunos olima. “Bobur g‘azallari semantikasi” monografiyasini 
yozish davomida Yu.Lotmanning badiiy asar strukturasi, semantikasi 
bilan bog‘liq nazariy qarashlariga tayangan, badiiy asar tahlilida 
ko‘paspektli yondashuvga asoslanib, sistem-funksional, semantik-
sintaktik, qiyosiy-chog‘ishtirma, germenevtik va biografik 
metodlardan unumli foydalangan. “XX asrda Sharq xalqlari 
adabiyotining o‘rganilishi” nomli asari adabiyotshunos olim I.Mirzaev 
tomonidan o‘zbek tiliga tarjima qilingan. 
TAMARCHENKO Natan Davidovich (1940-2011) - rus 
adabiyotshunosi, roman tarixi va poetikasi bo‘yicha mutaxassis. 
Adabiyotshunoslik bo‘yicha bir qancha, jumladan, ikki jilddan iborat 
«Adabiyot nazariyasi» darsligi, «M.Baxtinning «So‘z san’ati estetikasi 
va rus falsafiy filologik an’anasi», «Realistik roman», «Qaxramonlik 
eposi» «Poetika» kabi ilmiy asarlar va lug‘atlar muallifi. 
 TOMASHEVSKIY Boris Viktorovich (1890-1957)- rus 
adabiyotshunosi, yozuvchisi va tarjimoni, filolog-matematik, serqirra 
olim. Poetika, matnshunoslik, she’rshunoslik, fransuz poeziyasi, 
Pushkin ijodi bo‘yicha «Yozuvchi va kitob», «She’r haqida», 
«Adabiyot nazariyasi» kabi asarlar muallifi. Aslida muhandis-elektrik 
bo‘lgan olim F.M. Dostoyevskiy, A.P.Chexov, A.Pushkin asarlarining 
akademik nashrlarini tayyorlash jarayonida adabiyotga juda qiziqib, 

---

45
o‘zi ham adabiyotshunos bo‘lishga qaror qilgan. Uning «Adabiyot 
nazariyasi. Poetika» nomli asari bir necha bor qayta-qayta nashr 
qilingan.
XALIZEV Valentin Yevgenevich (1930-2016) - rus 
adabiyotshunos olimi. Adabiyotshunoslik, adabiyot nazariyasi va 
drama bo‘yicha ilmiy-nazariy kitoblar, darslik va o‘quv qo‘llanmalar 
muallifi. Uning «Adabiyot nazariyasi» darsligi bir qancha Yevropa 
tillariga tarjima qilingan.