O‟zbеkiston rеspublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi

Ikkilanish va xavotirlik hissini uyg‟otuvchi ma‟lumotlar domiga tushib 
qolgan insonning biror narsaga ishonishi juda qiyin bo‟ladi. Masalan, agar biz 
o‟zimizning jamiyatdagi o‟rnimiz va mavqeyimizga ishonmasak, hayotda o‟z 
o‟rnimizni topolmaganligimizdan havotirlanib yashasak, turli xil o‟zga ta‟sirlar 
bizni o‟z domiga tortishi mumkin. Shuning uchun ham dadil aytilgan gap, o‟zini 
erkin va tabiiy tutgan shaxs o‟gitlari bizda kuchliroq ishonch hosil qiladi. 
Mafkuraviy targ‟ibot jarayonida ham voizning erkin va dadilligi tinglovchilar 
e‟tibori va mehrini tortadi. 
Biz obro‟li – avtoritetli shaxslar fikrlariga ishonamiz. Demak, xalq 
ichidan chiqib, o‟z mehnati, fidoiyligi va dadilligi bilan obro‟ qozongan 
insonlarning ta‟sir kuchi boshqalarnikidan ortiq bo‟ladi. Mahalla oqsoqoli obro‟li 
inson bo‟lsa, uning nafaqat nutq vositasida aytgan o‟gitlari, balki har bir xatti-
harakati ham yoshlar uchun o‟rnak bo‟ladi. 
Demak, mafkuraviy tarbiyada ishontirishning roli katta. O‟zgalarni ishontira 
olish yoki sog‟lom fikrlar bilan inson qalbida tashabbusni uyg‟ota olish uning 
kuchini o‟n chandon oshiradi. Ijtimoiy-psixologik ma‟nodagi ishontirishning 
mohiyati shundaki, bunda bir shaxs yoki guruh ongiga boshqa tomondan ongli 
yoki ongsiz, maqsadli yoki maqsadsiz ta‟sir ko‟rsatiladi. Ta‟sirni qabul qiluvchi 
shaxs bu ta‟sirga “ishongani uchun” ham uning mazmunini tanqidsiz, tahlilsiz 
qabul qiladi. Bu jarayon suggestiya, deb atalib, bundagi ta‟sirning samaradorligi 
ta‟sir ko‟rsatuvchi suggerentning tayyorgarlik darajasi, obro‟si, shaxsiy 
xususiyatlari, ish uslubiga bevosita bog‟liq bo‟ladi. Shu bois ham ta‟lim 
muassasalarida ishlaydigan tarbiyachilar, o‟qituvchilar, professorlar shaxsiga, 
ularning odamlar bilan ishlay olish qobiliyatlariga katta e‟tibor qaratiladi. 
Milliy istiqlol g‟oyalarining mazmunini xalq ongiga yetkazishda ham 
maqsadli, ongli suggestiya jarayoni ro‟y beradi. Chunki milliy istiqlol 

---

130 
g‟oyalarining tom ma‟nodagi mohiyatini tushunish – shaxsning o‟z manfaatiga 
aloqador bo‟lgan ijtimoiy obyektlar hamda jarayonlarni anglamog‟i va shu 
yo‟nalishda fidoiylarcha o‟z imkoniyatlari va iqtidorini safarbar etmog‟i lozimligi 
demakdir. Mamlakatimizdagi har bir yoshning jinsi, millati, elati va yoshidan 
qat‟iy nazar, o‟qishi, kasb-hunar egallashi va halol mehnat qilishi, o‟z baxtli va 
farovon, mustahkam oilasiga ega bo‟lishi uchun yaratilyotgan imkoniyatlar, 
ulardagi ongli safarbarlik, yurt, xalq uchun sadoqatli, oliyjanob insonlar bo‟lib 
yetishishni ta‟minlaydi. Milliy istiqlol g‟oyalarining asosiy tushunchalaridan biri 
ham har tomonlama barkamol va sog‟lom dunyoqarashli avlodni tarbiyalash 
g‟oyasidir. Bundan ham jamiyat, ham uning har bir alohida fuqarosi teng 
manfaatdordir.