O‟zbеkiston rеspublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi

Ixtiyorsiz diqqat – ongimizning oldindan belgilangan maqsadsiz ravishda 
muayyan obyektga yo‟naltirilishi va unda to‟planishidan iborat diqqat turi.  
Parishonxotirlik - kishining maqsadga qaratilgan, yo‟naltirilgan faoliyatining 
funksional yoki organik buzulishi, diqqatni ma‟lum obyektga qarata olmaslik. 
Zavqlanish - biror-bir mufaqqiyatli ijodiy ishni ko‟rish, eshitish, yoki sezish 
orqali paydo bo‟ladigan ruhiy holat. 
Instinkt (lot. instinctus-ichki mayl, intilish) - organizmning tashqi yoki ichki 
ta‟sirotlar natijasida paydo bo‟ladigan murakkab tug‟ma harakatlari majmui, 
murakkab shartsiz refleks (ovqatlanish, himoyalanish, jinsiy instinkt va b.) 
Odamda instinkt uning ongi bilan boshqariladi. 
Idrok - sezgi a‟zolariga to‟g‟ridan-to‟g‟ri ta‟sir etuvchi narsa va 
hodisalarning kishi ongida yaxlit holda psixik aks ettirishdan iborat psixik jarayon. 
Idrok aniqligi - idrok obrazlarini idrok qilinayotgan narsalarga qanchalik 
muvofiq kelish darajasi.
Idrokning konstantligi - (lot. constantis-o‟zgarmas, doimiy) idrok 
qilinayotgan narsalarning o‟lchami, shakli va rangi ungacha bo‟lgan masofani 
o‟zgartirganda ham nisbatan turg‟unlik holatining o‟zgarmasligi. 
Idroklilik - idrokning to‟liqligi, aniqligi va tezligi kabi ijobiy xususiyatlardan 
tashkil topgan aql sifati, zehn tezligi.
Idrok tezligi - idrok qilinayotgan narsaning sezgi a‟zolariga ta‟sir qila 
boshlagan paytdan , to bu narsaning obrazini anglab olgunimizgacha o‟tgan vaqt. 
Illyuziya - (lot. illusio-aldash) borliqning, voqelikning noto‟g‟ri idrok etilishi,
idrokning chalg‟ishi. Sezgi a‟zolari takomillashganmaganligi natijasidagi qo‟rquv. 
Induksiya - (lot. industio - keltirib chiqarish) juz‟iy yoki yakka hollarda 
umumiyga, ayrim faktlardan umumlashmalarga qarab boradigan induktiv xulosa 
chiqarishga asoslangan mantiqiy bilish metodi, tafakkur formasi. 

---

198 
Iste‟dod - shaxsning rivoj topib, qobiliyatlarida namoyon bo‟ladigan tug‟ma 
layoqatlari yoki boshqacha aytganda shaxsning tabiiy va muayyan ijtimoiy muhit 
ta‟sirida erishgan noyob xislatlari. Biror sohada yuksak darajadagi qobiliyat.