O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi


Turdosh otlar quyidagi turlarga ajratiladi



Yüklə 0,61 Mb.
səhifə26/131
tarix02.01.2022
ölçüsü0,61 Mb.
#40052
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   131
MORFEMIKA MAJMUA

Turdosh otlar quyidagi turlarga ajratiladi:

1. Ifodalangan tushunchaning xarakteriga ko`ra aniq va mavhum otlarga bo`linadi. To`g`ridan-to`g`ri predmetni anglatadigan otlar aniq otlar deyiladi. Aniq otlar anglatgan predmetlarni bevosita sanash va ko`rish mumkin.Shu sababli bunday otlar sanoq sonlar bilan, masalan, beshta daftar, minglab odamlar kabi, sintaktik aloqaga kirisha oladi. Shuningdek aniq otlar sub'ektiv baho formalari va ko`plik qo`shimchalarini olishi mumkin: uycha, tuynik, bolagina, kitoblar kabi.

Mavhum tushunchalarni ifodalovchi otlar mavhum otlar deyiladi. Bu otlar odatda mavhum belgi va xususiyatlarni ataydi: sevgi, oqim, tuyg`u, yaxshilik kabi. Mavhum otlar ko`plik ko`rsatgichi –lar qo`shimchasini ham oladi. Agar bu qo`shimcha bilan kelsa ko`plikni ifodalamay, boshqa ottenkalarni anglatadi.

2. Otlar birlik shaklda bir turdagi predmetning o`zini yoki ularning to`dasi (jami)ni bildirishiga ko`ra yakka va to`da otlariga ajratiladi.

Bir turdagi predmetning o`zini bildiruvchi kitob, uy, daraxt kabi so`zlar yakka ot, bir xil predmetlarning jamini ifodalovchi armiya, xalq, qo`shin kabi otlar to`da otlari deb yuritiladi.

3. Kim yoki nima so`zlariga bo`lgan munosabatiga ko`ra otlar kishi va narsa otlariga bo`linadi. Kishi otlari kim? so`rog`ini, narsa otlari nima? so`rog`ini qabul qilib, ular atoqli va turdosh otlardan bo`lishi mumkin.

Otlarni kishi otlari va narsa otlariga ajratish ularda son kategoriyasining ifodalanishinigina emas, balki turlana olish darajasini belgilashda ham muhim rol uynaydi.

4. Sanalish – sanalmasligiga ko`ra otlar,yuqorida aytganimizday ikkiga, sanaladigan va sanalmaydigan otlarga bo`linadi. Sanaladigan otlar asosan aniq otlar, sanalmaydigan otlar asosan modda otlarini tashkil qiladi: beshta daftar, unta kalam; xavo, bulut, shamol kabi. Atoqli otlarning ham aksariyati sanalmaydigan otlardir: Tinch okean, Qora dengiz, Amudaryo, Dilbar G`ulomova, Oybek kabi.6-





Yüklə 0,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   131




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin