O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

SIYDIGI TUTILIB QOLGAN VA SIYDIGINI TUTIB 
TUROLMAYDIGAN BEMORLARNING PARVARISHI 
 
Siydik tutilishi – to‘lib ketgan qovuqni bo‘shata olmaslik – 
siydik  yo‘liga  tosh  tiqilib  qolishi,  yallig‘lanish,  o‘sma  paydo 
bo‘lishi yoki chandiqlanib, tortishib qolishi tufayli siydik chiqa-
rish  kanali  o‘tkazuvchanligining  buzilishidan  vujudga  kelishi 
mumkin.  Qo‘shni  a’zolar  va  to‘qimalar  jarohatdan  shikastlan-
ganda,  shuningdek,  yallig‘lanish,  o‘sma  kasalliklari  va  chandiq 
hosil  qiladigan  turli  -  tuman  xastalik  bilan  og‘riganda  siydik 
chiqarish kanali bosilib qolishi mumkin. Siydik tutilishi ko‘pin-
cha  keksa  yoshdagi  erkaklarda  o‘sib  kattalashgan  prostata 
bezining  siydik  chiqarish  kanalini  bosib  qolishi  natijasida  kelib 
chiqadi.  
Ayrim  bemorlar  odatdan  tashqari  sharoitlarda:  boshqa 
kishilar oldida, gorizontal holatda qovuqni bo‘shata olmaydilar. 
Siydik  tutilishi  o‘tkir,  surunkali,  to‘liq  va  chala  bo‘lishi,  azob 
beradigan  darajada  zahartang  qilishi  bilan  va  bularsiz  o‘tishi 
mumkin.  
Bunday bemorni parvarish qilayotgan tibbiy-ijtimoiy xodim-
ning  vazifasi  bemor  qovug‘ini  bo‘shatdimi  yo‘qmi,  uni  kuniga 
necha  marta bo‘shatgani  va  qancha  siydik ajratganini  kuzatish-
dan iborat. Nerv sistemasi kasalliklari bilan og‘rigan bemorlarga 
alohida e’tibor berish kerak. 

---

116 
Operatsiya  yoki  tug‘ruqdan  keyin,  shuningdek,  biror 
kasallikda olti soat ichida siydik kelmasa, imkoni boricha katetr 
solmasdan  turib  bo‘shatish  choralarini  ko‘rish  lozim.  Ba’zan 
siydik  kelishi  uchun  bemorning  yakka  o‘zini qoldirish  yoki  uni 
o‘tirgan holatda ushlab turishning o‘zi kifoya qiladi. Ko‘pincha 
krandan shildirab oqayotgan suv oqimi siydik ajralishi refleksini 
vujudga  keltiradi.  Xuddi  shu  maqsadda  qovuq  sohasiga  issiq 
qilinadi.  Qorinning  pastiga  isitkich  qo‘yiladi,  tashqi  jinsiy 
a’zolar  (ayollarda)  iliq  suv  bilan  chayiladi  yoki  jinsiy  olat 
(erkaklarda) iliq suvga solib turiladi.