O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta

 
Ishdan maqsad: 2A135 rusumli parmalash stanoklarida 
bajariladigan ishlar, stanok tuzilishi va ishlatilishi bilan tanishish. 
 
Kerakli jihozlar va asbob-uskunalar: 2A135 modelli parmalash 
stanogi, stanok tasvirlangan plakatlar, o’lchov asboblari, parmalardan 
namunalar. 

---

52 
Umumiy ma’lumotlar: Parmalash stanoklari silindrik, konus, berk 
va ochiq teshiklarini parmalash, zenkerlash va razvyortkalash ishlarini 
bajarish uchun qo’llaniladi. Parmalash stanoklari shpindelning joylanishi 
va shpendel soniga qarab quyidagi turlarga bo’linadi: 
1. Bir shpindelli vertikal – parmalash stanoklari 
2. Radial parmalash stanogi. 
3. Ko’p shpindelli parmalash stanoklari. 
4. Gorizontal-parmalash stanoklari. 
5. Markazlovchi stanoklar. 
16.1-rasm. 2A135 rusumli parmalash stanogining umumiy ko’rinishi.
1-Stanok stoli; 2-shpindel babkasi, surish karobkasi ko’tarish 
mexanizmi bilan; 3-tezliklar qutisi; 4-elektrodvigatel; 5-stanina; 6-stanina 
asosi; 7-shpindelni yuqoriga ko’tarish va tushirish, uni mexanik ravishda 
surilishini boshqarish shturvali; 8-stolni surish dastasi. 
Ishning bajarilish tartibi: 
1. Parmalash stanogining vazifasi bilan tanishish. 
2. Parmalash stanoklarining turlari bilan tanishish. 
3. Parmalash stanogining tuzilishi bilan tanishish. 
4. Parmalash stanogining ishlashi bilan tanishish. 
5. Parmalash stanogining texnik tavsifi bilan tanishish. 
Hisobotda 
ishning 
maqsadi, 
stanokning 
umumiy 
sxemasi, 
parmalarning turlari sxemasi, kinematik sxema xisobotda keltiriladi, 

---

53 
bajariladigan ishlar haqida xulosa yoziladi va stanoklar asosiy texnik 
tavsifi qismlarining vazifalari, keskichlarning turlari hamda stanokning 
asosiy ko’rsatkichlari asosida quyidagi jadval to’ldiriladi. 
Nazorat savollari: 
1. Parmalash stanoklarini vazifasi va turlarini aytib bering. 
2. Parmalash stanoginig tuzilishini aytib bering; 
3. Parmalash stanoginig ishlash prinsipini tushuntirib bering. 
4. Parmalash stanoginig texnik tavsifini tushuntiring. 
5. Parmalash stanogida ishlashda xavfsizlik texnikasi qoidalarini 
tushuntirib bering 
AMALIY ISH № 17 
Mavzu: Frezalarning konstruksiyasi va geometrik parametrlarini 
o’rganish 
Ishdan maqsad: Frezaning tuzilishi, geometrik parametrlari va 
ularni o’lchashni o’rganish. 
Kerakli jihozlar va asbob-uskunalar: Turli xildagi frezalar, 
plakatlar, shtangen sirkul, mikrometr, chizg’ich. 
Umumiy ma’lumotlar: 
Frezalash 
usuli 
tayanch 
va 
fason 
yuzalarga ishlov be rish, shponka pazlarini ochish, o’yiqlar o’yish, 
zagotovkalarni qirqish jarayonlarini amalga oshirish uchun qo’llaniladi. 
Frezalash jarayoni ikkita murakkab harakatni, ya’ni asosiy harakat 
(frezaning aylanma harakati) va surish harakatlarini (freza yoki 
zagotovkaning to’g’ri chiziqli harakati) birgalikda namoyon bo’lishi orqali 
bajariladi. Frezalash xomaki yarim toza, tozalab va yupqa frezalash 
turlariga bo’linadi. 
Xomaki frezalash zagotovkalarga dastlabki ishlov berish uchun 
qo’llaniladi. Xomaki ishlov berilgan yuzalarning tozaligi 2-3 klass 
oraligida, yuzalarning nisbiy noaniqligi esa 1 m uzunlikda 0,1-0,2 mmga 
to’gri keladi. 
Stanok 
rusumi 
Eng katta 
parmalash 
diametri, mm 
Surish 
qiymati 
(min-max) 
Shpindelning 
aylanishlar soni 
(min-max) 
Asosiy elektrodvi 
gatel quvvati, kvt 

---

54 
Tozalab frezalash oxirgi yoki pardozlash jarayonidan oldingi jarayon 
bo’lib, 6-8 klass yuza tozaligini ta’minlaydi. Ishlanilgan yuza noaniqligi 
1m uzunlikda 0,04-0,06 mm oralig’ida bo’ladi. 
17.1-rasm. Frezalarning turlari: a-silindirik qiya tishliб, b-torets, в-