O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta

pH ko’rsatkishining ta’siri. Mikroorganizmlarni qattiq oziqa muhiti sirtida o’stirishda muhitning rN ko’rsatkishi uning namligi kam va kushli buferli bo’lganligi sababli fermentlarning hosil bo’lish jarayonlariga kam ta’sir qiladi. Lekin rN ko’rsatkishi suyuq oziqa muhitida asosiy hal qiluvshi ahamiytga ega bo’lib, oziqani sterilizasiy qilishda va kulturani o’stirish davomida tez o’zgaradi.

qattiq oziqa muhitlari sirtida produsentlarni o’stirish jarayonida ular suv bilan namlanadi va namlangan muhitning rN ko’rsatkishi 5,0-5,6 tashkil qiladi. Ko’pinsha oziqa muhiti sifatida ishlatilgan o’simlik bo’lakshalari xlorid, sulfat yoki sut kislotalarining kushsiz eritmasi bilan namlanadi va ularning rN ko’rsatkishi 4,5-5,0 atrofida bo’ladi. Kislotalarni qo’shish natijasida oziqa muhiti mikroskopik zamburug’larning o’sishi ushun selektiv sharoitga aylanadi. Bunda havo va oziqani sterilizasiy qilish xarajatlari bir munsha kamaydi.

Suyuq oziqa muhitlari rN ko’rsatkishi mikroorganizmlarni o’stirishda juda katta ahamiytga egadir. Eng ko’p e’tiborni albatta, oziqaningg boshlang’ish va sterilizasiy hamda mikroorganizm o’sishi paytida kation va anionlarni iste’mol qilishi natijasida o’zgaradigan rN ko’rsatkishiga berish kerak. SHunday iste’mol natijasida kultural suyuqlik yo kislotali yoki ishqorli muhitga o’tib ketadi.

Muhitning mo’tadil rN ko’rsatkishi produsentning xususiytiga bog’liq va shunga qaramay ba’zi umumiy qonuniytlarni ko’rish mumkin.

Zamburug’ va ashitqi mikroblariga o’xshash organizmlar rN ko’rsatkishi 3,8-5,6 bo’lgan sharoitda yxshi o’sadi va ferment hosil qiladi. Bakteriylar esa rN ko’rsatkishi neytral (6,2-7,4) qiymatlarda faol rivojlanadi. ßna shunday ma’lumotlar borki agarda rN ko’rsatkishi faqat ma’lum bir qiymatda ushlab turilsa bunday sharoitda o’stirilgan produsent bitta kerakli fermentni hosil qilishi mumkin. Ko’pshilik mikroorganizmlar rN omili ta’siriga juda ta’sirshan bo’ladilar va bu ko’rsatkishning sezilarli darajada salbiy yoki ijobiy tomonga o’zgarishi, ularning ferment hosil qilish qobiliytlariga birdaniga ta’sir qiladi.