dX
--------- = 0
d
SHuni ham aytib o’tish lozimki, ba’zi bir (ko’p bo’lmagan) mikroorganizmlarni ko’payishi sekin davom etganligi sababli, bu fazada ham o’ta sekinlik bilan biomassaning to’planishi kuzatilishi mumkin.
Ammo, ko’payish bilan o’lish jarayonlari tabora bir birlariga yqinlashib borganligi sababli yuqoridagi tenglama o’z o’rnini topadi. O’sishning stasionar fazasiga etgan mikroorganizmlar eng ko’p miqdorda biomassa yoki hujayra t¢plagan bo’ladi. Bu ko’rsatkishlar hosildorlik deb ataladi.
Amaliyot nuqtai nazaridan, iqtisodiy koeffisent degan ibora katta ahamiyt kasb etadi. Bu ko’rsatkish hosil bo’lgan mikroorganizmlar og’irligi bilan ishlatilgan substratlar miqdorini solishtirish imkonini beradi: yqx/S
Stasionar fazaga hujayralarning xilma xilligi xarakterlidir. Bu davrda bir nesha ko’payishga imkoniyt bor hujayralar qatori, ko’payish xususiytini yo’qotgan, ammo hozirsha tirik, shuningdek o’lik va lizisga ushragan hujayralar mavjud bo’ladi.
- faza -o’lish yoki qirilish fazasi ham deb ataladi. Bu faza, o’layotgan hujayralar soni, ko’payishga qodir hujayralar sonidan ortgan davrdan boshlanadi. Hujayra yshashi ushun sharoit yo’q, barsha zaxiradagi moddalar ishlatilib bo’lingan bo’ladi.
Mikroorganizmlarni davriy ko’paytirish usuli, keyingi asosiy fermentasiy qaysi usulda olib borilishidan qat’iy nazar ekuv materiallari tayyorlash ushun keng qo’llaniladi. Doimiy ko’paytirishning afzalliklaridan qat’iy nazar, ko’pgina sanoat jarayonlari hanuzgasha davriy ko’paytirish usulida olib boriladi. Bunga asosiy sabab mikroorganizmlarni xususiytlarini o’ta murakkab va tez o’zgaruvshanligidir. SHuning ushun ham mikroorganizmlarning ko’payishi va rivojlanish fazalarini yxshi tahlil qilish, ular ishtirokidagi texnologik jarayonlarni muvaffaqiytli olib borishga asos bo’lib xizmat qiladi.
Dostları ilə paylaş: |
