О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta

“EKOLOGIYANI XUQUQUQIY ASOSLARI ” FANIDAN TA'LIM TEXNOLOGIYASINING KONSEPTUAL ASOSLARI

1.	«Ekologiyani huquqiy asoslari» fanining dolzarbligi va ahamiyati

Dunyo miqyosida hozirgi vaqt, kishilik jamiyati tomonidan e‘tirof etilishi mumkin bo’lgan yagona yo’l nimadan iborat bo’lishi mumkin, degan o’rinli savol tug’iladi. Mazkur yo’l, ko’pchilikni fikri bo’yicha, umuminsoniyat qadriyatlarini ifoda etuvchi, xalqaro xuquq printsiplaridan kelib chiquvchi va barqaror ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishni ta‘minlovchi xuquqiy-demokratik yo’ldir. Chunki turli toifadagi kishilar, davlatlar, millatlar, xalqaro uyushmalarning fikrlarini umumlashtiruvchi masala barqarorlikdir.

Ijtimoiy munosabatlarning ana shunday yozma ifodasi fanda xuquq deb ataladi.

Atrof-muhit muhofazasi, ya‘ni tabiatni muhofaza qilish, uning buzilgan qismlarini qayta tiklash va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish jarayonida kishilar o’urtasida yuzaga keladigan munosabatlar ijtimoiy munosabatlar turkumiga kiradi. Ularni esa, fanda umumlashtirilgan tarzda ekologik munosabat, deb ataydilar.

Prezidentimiz Islom Karimov 2002 yil avgustda bo’lib o’tgan Oliy Majlisning II chaqiriq 9-sessiyasida qilgan ma‘ruzasida O’zbekiston Respublikasida demokratik davlat qurish va fuqarolik jamiyatini o’rnatishning asosiy soxalarini ko’rsatib berdi. Unda hamma ijtimoiy munosabatlar faqatgina xuquqiy yo’llar orqali tartibga solinishi kerakligi, ana ushandagina ijtimoiy muhofazalangan bozor iqtisodiyotiga yetib borishimiz mumkinligi ta‘kidlangan edi.

Ekologik munosabatlarni xuquqiy tartibga solish uchun milliy va xalqaro xuquqda ekologik me‘yorlar hamda qoidalarni tabiat qonuniyatlariga mos ravishda ishlab chiqish, ularni vakolatli organ, tashkilot yoki hamjamiyatlar tomonidan qabul qilish, uning ishtirokchilari o’rtasida ushbu me‘yorlarni umummajburiy kuchga ega qilish va albatta, xuquqbuzarlarga nisbatan yuridik oqibatlarni keltirib chiqarish mexanizmini yaratish zarur. Aks holda, atrof-muhitni muhofaza qilishni xuquqiy jihatdan tartibga solish imkoniyatini yuzaga chiqarish aslo mumkin emas.
Shunday qilib, ekologik munosabatlarni xuquqiy tartibga solish nafaqat atrof-muhit muhofazasiga, balki xalqlar va davlatlar o’rtasida barcha mahalliy, regional va global masalalarni demokratik yusinda hal qilish hamda insoniyatni barqaror rivojlanish tamoyillariga rioya qilishga olib keladi.