O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta

Xulosa

Foydalanilgan adabiyotlar ro„yxati

Kirish

Agar bolalar erkin fikrlashni o„rganmasa, berilgan ta‟lim samarasi past bo„lishi muqarrar.

I.A Karimov

O„zbekiston Respublikasi “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”da, ko„p marotaba ilg„or pedagogik texnologiyalarni o„rganib, ularni o„quv muassasalarimizga olib kirish zarurligi uqtirilgan. Bugungi kunda ta‟lim tizimida “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ni amaliyotga tadbiq etishning uchinchi bosqichi davom etmoqda. Mazkur jarayonning, 2005 va undan keyingi yillarda ta‟lim muassasalarining resurs, kadrlar va axborot bazalarini yanada mustahkamlash, o„quv-tarbiya jarayonini yangi o„quv-uslubiy majmualar, ilg„or pedagogik texnologiyalar bilan to„liq ta‟minlash” rejalashtirilgan. Shu kunda xalq ta‟limi, oliy va o„rta maxsus ta‟lim sohalarida ta‟lim jarayonini zamonaviy innovatsion texnologiyalar bilan ta‟minlash, bajariladigan jiddiy vazifa sifatida belgilandi.

Ta‟lim sohasida faoliyat ko„rsatayotgan O„zbekistonning ilg„or pedagog olimlari ilmiy asoslangan hamda Respublikamizning ijtimoiy – pedagogik sharoitiga moslashgan ta‟lim texnologiyalarni tadbiq etish yo„lida talay ishlarni amalga oshirmoqda. Lekin majmuilar nazariyasi (teoriya sistem)ga to„laligicha suyangan, hamda hududimizning ijtimoiy – pedagogik mentalitiga mos keladigan va hammaga tushunarli bo„lgan O„zbekistonning Milliy pedagogik texnologiya modeli, shu kungacha yaratilmagan edi. Buning sababi, birinchidan, pedagogik texnologiyaning nazariy asoslarini ancha murakkabligi, ikkinchidan, pedagogik olimlarimizning bir qismi sinergetik dunyoqarashdan kelib chiquvchi majmuilar nazariyasini to„la egallab olishmaganligi bo„lsa, uchinchidan, ayni vaqtda bu sohada muayyan muammolar mavjudligi hamdir.

Bu muammolarga quyidagilar kiradi:

• 
  ta‟lim texnologiyasi nazariyasining mohiyati, uning nazariy va amaliy asoslari borasida ma‟lumotlar berishga xizmat qiluvchi manbalar, maxsus adabiyotlar va metodik
  

qo„llanmalar hamda PTlarni ta‟lim jarayoniga tatbiq qilish bo„yicha andozalarning yetarli emasligi;

• 
  uzluksiz ta‟lim muassasalari, shu jumladan, OTMlar pedagoglarining ta‟lim jarayoniga zamonaviy pedagogik texnologiyalarni tatbiq etish borasida yetarli tajribaga ega emasligi;
  
• 
  uzluksiz ta‟lim muassasalarining barcha bosqichlarida zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanish uchun moddiy-texnik baza bilan yetarli darajada ta‟minlanish muammosi ijobiy hal qilinmaganligi;
  
• 
  ommaviy axborot vositalarining xizmati orqali zamonaviy pedagogik texnologiya nazariyasining mohiyati hamda pedagogik texnologiyalarni ta‟lim jarayoniga tatbiq etish borasida qo„lga kiritilayotgan yutuqlar, yangi tajribalar haqida ma‟lumot beruvchi tahliliy chiqishlarning uyushtirilishiga yetarli e‟tibor qaratilmaganligi;
  
• 
  oliy va o„rta maxsus, kasb-hunar ta‟limini rivojlantirish markazida pedagogik texnologiya bo„yicha, bir qator tadqiqot ishlari olib borilib, kerakli natijalarga erishilganligiga qaramay, bu ma‟lumotlar joylarga to„liq yetib bormayotganligi va boshqalar.
  

Yuqorida qayd etilgan muammolarning ijobiy yechimga ega bo„lishini ta‟minlash uzluksiz ta‟lim muassasalari, shu jumladan, OTMlar ta‟limi jarayoniga zamonaviy pedagogik texnologiyalarni joriy qilish muvaffaqiyatini kafolatlaydi.

Majmular nazariyasini to„liq bilmagan kishi, pedagogik texnologiyaning mazmun va mohiyatiga tushunib yetmaydi, zerro undan foydalana olmaydi ham. Chunki pedagogik texnologiya yuz foiz majmui yondashuv tamoyilidan kelib chiqib, to„laligicha, uning tamoyillari va qoidalariga bo„ysunadi. Sinergetik dunyoqarash va uning ajralmas qismi bo„lgan, butun borliqqa majmui sifatida yondashuv tamoyilini bilmagan kishi, pedagogik texnologiyani asl mazmuniga tushunmaydi.

Zamonaviy pedagogik texnologiyalarning nazariy asoslarini to„laligicha tushunish va uni ta‟lim jarayoniga qo„llash uchun quyidagilar amalga oshirildi:

• 
  yer yuzidagi didaktik tizimlarni eng umumiy tarzda o„rganildi va tahlil qilndi;
  

• 
  pedagogik texnologiyaning asosiy hususiyati, uni to„laligicha, majmui yondoshuv tamoyilidan kelib chiqqanligi bois, majmuilar nazariyasining qisqa va oddiy mazmun mohiyatini ochib berildi va pedagogik texnologiya asosida o„quv fani darslari loyihalandi;
  
• 
  shuningdek, pedagogik jarayonni majmui sifatida tasavvur etib, pedagogik texnologiya nazariyasida qabul qilingan tamoyillari to„laligicha keltirildi. Shu bilan birgalikda, O„zbekistonning “Ta‟lim to„g„risida”gi qonuni hamda “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”dan hamda yurtimizning pedagogik jamoatchiligining mentalitetidan kelib chiqib, jahondagi pedagogik texnologiyalarda qabul qilingan tamoyillardan og„may turib, O„zbekistonning zamonaviy pedagogik texnologiyasining milliy modeli yaratildi.
  

Maqsadi: Ushbu metoddan foydalangan holda: kesma, to‟g‟ri chiziq, nur, qo‟shishning o‟rin almashtirish qonuni, kasrlar va ular ustida amallar, nuqtaning to‟g‟ri chiziqdagi vaziyati, musbat va manfiy sonlarni son o‟qida tasvirlash, butun sonlar to‟plami va ular ustida amallar, qarama – qarshi sonlar, sonli tengsizliklar, tengsizliklarning asosiy xossalari, tengsizliklarni yechish, sonli oraliqlar, tengsizliklar sistemalarini yechish, sonning moduli modul qatnashgan tenglama va tengsizliklar, nuqtani koordinatalar boshi atrofida burish, ratsional sonlar, vektorlar va ular ustida amalalar, vektorlar skalyar ko‟paytmasi kabi mavzularda qulay usullardan foydalanish va o‟quvchilarga yanada yahshiroq tushunchalar berish ishlarini amalga oshirish. Affin koordinatalar sistemasi, sferik koordinatalar sistemasi, silindrik koordinatalar sistemasi, dekart koordinatalar sistemasi va qutb koordinatalar sistemasi haqida tushunchalar berish, ulardagi almashirishlar asosiy formulalarini o‟quvchiga tushuntirish. Qutb koordinata sistemasidagi tenglamalar. Dekart koordinatalari bilan qutb koordinatalari orasidagi a‟loqa. Parabola, ellips va giperbolaning ba‟zi koordinatalar sistemasidagi tenglamalari kabilar tushunchalar

Dolzarbligi: Mavzu o„qitish metodikasiga doir bo„lganligi uchun ilmiy jixatdan sezilarli yangilikka ega emas. Amaliy tadbiqiga kelsak, amaliy jixatdan keng doirada tadbiq etsa bo„ladi. Xozirgi kunda eng dolzarb mavzulardan biri. Boshqa metodlardan farqi shundaki amalda

ko‟rsatish qulayligi, tushuntirishning yanada osonlashishi va eng muhumi o‟quvchi tasavvunini yanada kuchaytirishi. Shuningdek, o„quv dasturlarini takomillashtirishda, algebra va geometriya fanlari bo„yicha o„quv qo„llanma va darsliklar yaratishda tatbiq qilinishi mumkin.