Birinchi bob. madaniyatning ijtimOiy mOhiyati
Biz yuqorida madaniyatni tushunishda yuzaga kelgan nazariy-ilmiy
qarashlarning umumiy jihatlari haqida to‘xtab o‘tdik. Ularda ilgari surilgan
fikrlarni umumlashtiradigan bo‘lsak, quyidagicha rang-barang xulosalarga
kelish mumkin:
— insonning mehnati — madaniyatning bosh negizidir;
— madaniyat sohasi inson faoliyatining rang-barang usullari va natijalarini
o‘z ichiga oladi;
— madaniyatning mohiyati ijodkorlik, insonning o‘zi ham madaniyat
mahsulidir;
— madaniyat tarixi tabiiy-tarixiy jarayon, shu ma’noda har bir konkret
jamiyatning madaniyati inson faoliyatining tarixan shakllangan va shartlangan
usullari hamda tizimlaridan iboratdir;
— insoniy yaratuvchanlik madaniy jarayonning mazmunini tashkil etadi.
Bu fikrlarning har birida madaniyatga xos eng zaruriy belgilar o‘z ifodasini
topgan bo‘lib, biroq ularning birortasini alohida ajratib olib, shu asosda
madaniyatni belgilash uni tushunishning yaxlit manzarasini bera olmaydi, balki
ana shu belgilarning jamlanmasi, umumlashmasi sifatida madaniyatni ta’riflash
va tavsiflasi uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.
