24
Sotilgan paxta sifati o‟rtacha navlik koeffisiyenti va o‟rtacha sotish bahosi
koeffisiyenti ko‟rsatkichlari bilan ifodalanadi.
O’rtacha navlik koeffisiyeti qanday aniqlanadi?
Sotilgan paxtaning har bir navi
bo‟yicha hisoblangan qiymatlarining jami summasini
jami paxtaning birinchi nav
bo‟yicha hisoblangan qiymatining jami summasiga bo‟lish orqali o‟rtacha navlik
koeffisiyeti aniqlanadi
𝑲𝑵
=
∑ ∑𝒒
𝒊
∗ 𝒔
𝒊
∗ 𝒑
𝒊
∑𝒒
𝒊
∗ 𝒑𝟏
𝒊
Bunda
∑𝒒
𝒊
−
sotilgan jami paxta miqdori;
𝒔
𝒊
−
har bir paxta navning salmog‟i (hissasi), koeffisiyent hisobida;
𝒑𝟏
𝒊
−
birinchi navning bahosi;
𝒑
𝒊
−
har bir navga tegishli bo‟lgan
sotish bahosi;
Hisobot yilidagi o‟rtacha navlik koeffisiyentini bazis yilidagi o‟rtacha navlik
koeffisiyentiga solishtirib, paxta sifatining oshgan yoki pasayganligi aniqlanadi.
∑ ∑𝒒
𝟏
𝒔
𝟏
𝒑
𝟏
∑𝒒
𝟏
𝒑𝟏
𝟏
−
∑ ∑𝒒
𝟎
𝒔
𝟎
𝒑
𝟎
∑𝒒
𝟎
𝒑𝟏
𝟎
= ±∆
𝒌𝒏
Sotilgan mahsulot sifatining o‟zgarishi pul tushumi hajmining o‟zgarishiga hamda
o‟rtacha sotish bahosining o‟zgarishiga sababchi bo‟ladi.
Pul tushumi hajmining o‟zgarishiga mahsulot sifati o‟zgarishining ta‟sirini aniqlash
uchun «Hisobot yilida shu yil navlik darajasi va bazis yilidagi baho bo‟yicha
hisoblangan pul tushumi» hajmidan «Hisobot yilida bazis
yilidagi navlik darajasi va
bazis yilidagi baho bo‟yicha hisoblangan pul tushumi» hajmini chegirib tashlash
kerak:
∑ ∑𝒒
𝟏
𝒔
𝟏
𝒑
𝟎
− ∑ ∑𝒒
𝟏
𝒔
𝟎
𝒑
𝟎
= ±∆
𝒌𝒏
Paxta sifati o‟zgarishining o‟rtacha sotish bahosining o‟zgarishiga ta‟sirini
aniqlash uchun sifat o‟zgarishi hisobiga olingan pul tushumi
hajmini hisobot yilida
sotilgan mahsulotning jami miqdoriga bo‟lishi kerak
Dostları ilə paylaş: