O„zbekiston Respublikasi Sog„liqni Saqlash Vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Psixologiya

shaxsning o`ziga aloqador bo`lgan ichki nizolar – odatda bevosita 
ijtimoiy psixologiya tomonidan o`rganilmaydi, bu kabi nizolar umumiy, pedagogik 
hamda patopsixologiyaning predmeti bo`lib, u asosan bir inson qalbidagi turli his-
kechinmalar, istak-hohishlar va motivlarning bir biriga zid kelishi, qarama-qarshi 
fikrlarning paydo bo`lishi oqibatida yuzaga keladi. Bunday nizo shaxsgagina ma‟lum 
bo`ladi, bahzan esa odam qilib qo`ygan ishining aynan o`zining ichki nizolari oqibati 
ekanligini anglamaganda unga pisxoanalitik yoki patopsixolog yordamga keladi. 
- 
shaxs va guruh o`rtasida sodir bo`ladigan nizolar odatda bir shaxs 
qarashlari, hatti-harakatining u mansub bo`lgan yoki ishi tushgan guruhning normalari, 
xulq-atvor maromlariga zid kelishi, shaxs kutishlarining guruh normalaridan og`ishi 

---

126 
oqibatida kelib chiqadi. Agar bu mehnat jamoasida ro`y bersa, bu guruh a‟zolarining 
malakasizligi yoki rahbarning odamlarni boshqarishdagi uquvsizligi natijasida kelib 
chiqishi mumkin. Demak, bunday jamoada psixologik, mahnaviy muhit nosog`lom 
bo`ladiki, shaxs bilan boshqa shasxlar o`rtasida kelishmovchilikka olib keladi. 
- 
guruhlararo ziddiyat yoki nizo - ikki yoki undan ortiq guruhlarning bir-
birlari bilan murosaga kelisholmay qolgan taqdirda ruy beradi va bunda ularning o`z 
maqsadlariga erishishlari uchun bir-birlarining halaqit berishlari asosiy omillardan 
hiosblanadi. Ko`pincha muayyan formal, rasmiy guruh a‟zolari guruhbozlikka berilib, 
har bir kichik guruh manfaatlari bir-biriga mos kelmay qolganda ham nizo kelib 
chiqadi. “Guruhbozlik” deb atalmish bunday holat ham ijtimoiy psixologik nuqtai 
nazaridan zararli bo`lib, bu yaxlit jamoadagi mahnaviy muhitga jiddiy salbiy ta‟sir 
ko`rsatadi. Bahzan bir jamoa rahbariyati va rasmiy tizimi bilan guruh ichidagi 
norasmiy tuzilma o`rtasida ham nizo kelib chiqadi. Lekin bu holatlarni sog`lom 
raqobatga asoslangan manfaatlar kelishmovchiligi, masalan, siyosiy partiyalar 
o`rtasidagi raqobatdan farqlash lozim. 
-