O'zbekiston respublikasi

Xizmatni bajarish bu davr bajaravchidan maxsus bilim, tajriba, malaka talab qiluvchi bosqichidir. Xizmatning iste’molchisi va bajaruv-
207
chisi o‘rtasidagi o ‘zaro aloqalar aynan ushbu jarayonida sodir bo‘ladi. Ushbu o ‘zaro aloqalaming tavsifi taqdim etilayotgan xizmatlaming shakliga bogiiq boiadi, bevosita va bilvositalarga boiinadi. Bevosita o‘zaro aloqalarda xizmatni bajaruvchi va uning iste’molchisi o‘rtasida to‘g ‘ridan to‘g ‘ri aloqa o ‘matiladi. Bilvosita o ‘zaro aloqalarda esa, aloqa vositachilar orqali yoki xizmatni bajaruvchisining yordamchi xodimlari yordamida amalga oshiriladi.
Xizmatni bajarisb sifatini nazorat qilish xizmatning yuqori dara­ jada yakunlanishini ta’minlovchi vosita hisoblanadi. Bunda, asosan, xizmatni amalga oshiruvchi subyekt SUB (sifatni umumiy boshqarish) yoki TQM (total quality management) deb ataluvchi standartlar yor­ damida sifatni nazorat qiladi. SUB tizimining eng muhim elementlari quyidagilardir:

• 
  iste’molchilarning talablari va ehtiyojlariga qarab m oijal olgan holda faoliyatni y o ig a qo‘yish;
  
• 
  bosh maqsad - iste’molchilaming talablarini qondirishga erishish jarayonida har bir xodimning ishtirok etishini ta’minlash;
  
• 
  sifatni muttasil va uzluksiz oshirib borish;
  
• 
  bosh maqsad - iste’moichi uchun xizmat qimmatini mumkin qa- dar oshirish va uning qiymatini mumkin qadar kamaytirishga erishish- ning oqilona tizimi deb hisoblangan jarayonlarga qarab m oijal olish;
  
• 
  barcha qarorlami xodimlaming intuitsiyasi yoki tajribasiga emas, balki faktlarga asoslangan holda qabul qilish.68
  

Xizmatni (buyurtmani) berish provayderlar va mijozlar o'rtasi- dagi o ‘zaro bogiiqlikni belgilaydigan biznesning bir qismidir. Bu xoh m aium ot, xoh vazifa boiishi mumkin, mijoz esa qiymatni topadi yoki natijada qiymatini yo‘qotadi. Mijozlarga yaxshi xizmat ko‘rsatish qiy­ matni oshiradi.69 Ushbu bosqich bilan xizmatning hayot sikli yakun- lanadi va iste’molchiga yetib boradi.
Xulosa sifatida shuni aytish joizki, tovar va xizmatlaming hayot davrining m a’lum bir o ‘xshash jihati boiishiga qaramay ikkala tushun­ cha alohida tadqiq qilinadi va iste’molchiga yetib borish jarayonida turli bosqichlami bosib o‘tadi. Ulaming farq va nisbatan yaqin boigan xusu-

63. 
    Total Quality M anagem ent and Six Sigma, Edited by T auseef A ized p. 203. ISBN 978-953- 51-0688-3
    
64. 
    https://w w w .researcheate.net/post/w hat is the service delivery process
    

208
siyatlarini hozirgacha izlanuvchi olimlar nazariy jihatdan tahlil qilishga harakat qilib kelmoqdalar.