180
taklifini
0
S
holatdan
1
S
holatga o‘tib, yangi muvozanat narx
1
P
ni oldingi darajasi
0
P
ga teng bo‘lgunga qadar davom etadi.
Natijada tarmoq o‘rtacha firmasining optimal ishlab chiqarish hajmi
0
Q
ga
teng bo‘lib, uning iqtisodiy foydasi yana nolga teng bo‘ladi va tarmoqqa yangi
firmalarning kirib kelishi to‘xtaydi. Tarmoq ishlab chiqarish hajmining
Q
0
'
da
2
Q
o‘sishi tarmoqda
Q
Q
Q
2
0
0
'
'
ta yangi firmalarning paydo bo‘lganini anglatadi.
Tarmoqqa firmalarning kirishi va undan chiqishini tarmoqda uzoq muddatli
muvozanatni ta`minlovchi mexanizm deb qarash mumkin.
Tarmoqqa firmalar kirib keladi, agar ular ushbu tarmoqda iqtisodiy foyda
olishini sezsa.
Tarmoqdan firmalar chiqib ketadi, agar ular uzoq muddatli oraliqda o‘rtacha
xarajtlarini qoplay olmasa.
Tarmoqdan chiqish va unga kirish oxirgi (chekli) firma nolga teng iqtisodiy
foydaga erishguncha qadar davom etadi.
Umuman olganda uzoq muddatli muvozanat holatga erishish juda ko‘p vaqt
talab qiladi, lekin qisqa muddatli oraliqda firma katta foyda olishi ham mumkin yoki
katta zarar ko‘rishi ham mumkin. Biror bir mahsulot turini ishlab chiqarishda birinchi
bo‘lgan firma undan keyin shu ish bilan shug‘ullangan firmaga ko‘ra ko‘proq qisqa
muddatli foyda olishi mumkin. Xuddi shunday zarar bilan ishlayotgan tarmoqdan
birinchi bo‘lib chiqqan firma investitsiyalarining ancha mablag‘ini iqtisod qilib
qolishi mumkin. Uzoq muddatli muvozanatlik kontseptsiyasi firmani qanday va qaysi
tomonga qarab harakat qilishini ko‘rsatib beradi. Uzoq muddatli oraliqda ayrim
firmalar haqiqiy musbat foyda olishi mumkin. Masalan, biror firma boshqa firmalarga
nisbatan kamroq xarajat sarflab mahsulot ishlab chiqarishni ta`minlaydigan patentga
yoki yangi g‘oyaga ega deylik. Bunday holda bu firma uzoq muddatli oraliqda
musbat haqiqiy foyda olishi mumkin. Boshqa firmalar ishlab chiqarish xarajatlarini
kamaytirishni ta`minlaydigan ushbu patentni yoki g‘oyani olmaguncha mahsulotni
ishlab chiqarish bilan shug‘ullanmaydi (tarmoqqa kirmaydi).
Agar firmalar ushbu patentdan foydalanish huquqini sotib olishsa,
firmalarning iqtisodiy foydasi nolga teng bo‘ladi.
Musbat iqtisodiy foyda tarmoqda harakat qilayotgan firmaning qimmatbaho
aktivga, yangi texnologiyaga yoki yaxshi tajribaga ega ekanligidan dalolat beradi.
Bunday holda boshqa firmalar tarmoqqa kirishga jur`at qilolmaydi.
Musbat iqtisodiy foyda investitsiyalarni tarmoqqa kirishga imoniyat yaratadi va
ularni rag‘batlantiradi.
Dostları ilə paylaş: