O‘zbеkiston rеspublikаsi

Q
1 
izokvantaning har bir nuqtasi koordinatalari 60 dona stul ishlab chiqarish 
uchun sarflanadigan mehnat va kapital sarflarini ko‘rsatadi. A nuqtada 60 dona stul 
ishlab chiqarish uchun uch birlik kapital va bir birlik mehnat sarflangan bo‘lsa, B 
nuqtada ushbu 60 dona stul ishlab chiqarish uchun bir birlik kapital va uch birlik 
mehnat sarflanadi. 
Q
2 
izokvanta nuqtalari 80 dona stulni mehnat va kapital sarflarining har xil 
kombinatsiyalarida ishlab chiqarish mumkinligini ifodalaydi. Rasmda 
Q
2
izokvantaning 
C
, 
D
, 
E
va 
F
nuqtalarida mehnat va kapital sarflarining har xil 
kombinatsiyalarida 80 dona stul ishlab chiqariladi. Xuddiy shunday 
3
Q
izokvantaning 
M
, 
N
va 
T
nuqtalari ham har xil ishlab chiqarish omillari sarfida 100 ta stul ishlab 
chiqarishni ta’minlaydi. 
10.1-rasmdan ko‘rinib turibdiki 
Q
3
izokvanta 
Q
2
izokvantadan o‘ngroq va 
yuqoriroqda joylashgani uchun unga to‘g‘ri keladigan ishlab chiqarish hajmi 
Q
2 
nikidan ko‘proq. 
Q
2 
izokvanta esa 
Q
1
ga nisbatan o‘ngroq va yuqoriroqda joylashgani 
uchun unga to‘g‘ri keladigan ishlab chiqarish hajmi 
Q
2 
nikidan ko‘proq.
Demak, izokvantalar chapdan o‘ngga va yuqoriga qarab joylashib borsa, ularga 
to‘g‘ri keladigan ishlab chiqarish hajmi ham mos holda oshib boradi. 5.1-rasmdagi 
izokvantalar uchun 
3
2
1
Q
Q
Q


deb yozishimiz mumkin. 
Izokvantalarni bunday tartibda joylashishini ikkita omildan, ya’ni mehnat va 
kapital sarflariga bog‘liq ishlab chiqarish funksiyasi yordamida ko‘rib chiqamiz. 
quyidagi ishlab chiqarish funksiyasi berilgan bo‘lsin: 


K
L
f
Q
,

(1) 
(1)-funktsiyaning uch o‘lchovli fazodagi grafigi 10.2-rasmdagi ko‘rinishda 
bo‘ladi. Rasmda ishlab chiqarish funksiyasi grafigi berilgan, u yarmi kesilgan 
qozonni eslatadi. 
'
3
'
2
'
1
,
,
Q
Q
Q
lar funktsiyaning ma’lum qiymatlari bo‘lib, ular 
funktsiyaning daraja chiziqlari deyiladi. Bu yerda funktsiyaning daraja chiziqlariga 
to‘g‘ri keluvchi mahsulot ishlab chiqarish hajmlari quyidagi tengsizlikni 
qanoatlantiradi: 
'
3
'
2
'
1
Q
Q
Q


. 
Funktsiyaning daraja chiziqlarining 
LK
0
tekisligiga proektsiyasi